Pagta: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

Content deleted Content added
uj [r2.5.1] robot goşdy: ku:Pembû
Xqbot (gürleşme | goşantlar)
uj r2.5.2) (robot goşdy: my:ဝါ; kosmetik üýtgeşme
Setir 1:
[[FileFaýl:CottonPlant.JPG|thumb|300px|Gowaça.]]
'''Pagta''' gowaça hasyly bolup tekstil pudagynda giňden ulanulýan tebigy süým. [[Türkmenistan]]'da pagta öndürilmegi esasan hem [[SSSR]] döwründe iň esasy ekerançylyk ugurlarynyýň biridi.
 
Setir 45:
Çig malyñ hiline baha bermek şular ücin gerek:
 
1. Iñ kiçi baha bilen iñ amatly hilli çig maly almak üçin
 
2. Alnan çig maldan talap edilýän hilli ýüplük öndürip bolup-bolmajakdygyny bilmek üçin
 
3. Nusgalyk süýüm bilen satyn alnan süýümi deñeşdirmek üçin
 
4. Maşynlary dogry sazlamak we işleniş tizlikleri saýlamak üçin
 
5. Satyn alnan çig maldan nähili girdejini alyp boljakdygyny barada bilmek üçin
 
Dokma materiallaryñ üstünde fiziki tejribeler (testler) geçirilende şeýle standart howa şertler üpjün edilmeli.
 
· Otnositel howa çyglygy 65 +/-2% we temperatura 20 +/-2 º °C bolmaly.
 
· Tropiki we sub-tropiki ýurtlarda başga howa şertleri ulanylyp biliner, ýagny otnositel howa çyglygy 65 +/-2% we temperatura 27 +/-2 º °C.
 
Diñe çig malyñ häsiýetlrini bilemek ýeterli däldir. Onuñ hil görkezijilerini dolylygyna peýdalanmak üçin giñ tejribe we çuñ bilim gerek bolup durýar.
Setir 79:
Satyn almakdan öñürti satyjyñ aýdan bahasyndan başga-da goşmaça çykdajylary göz öñünde tutmaly:
 
· Satyjyñ ammaryndan çykandan soñ harydyñ satyn alyja çenli ýetmegine sarp edilýän wagt. Eger bu möhlet uzak bolsa satyn alyjy has uly goşmaça çykdajylary çeker.
 
· Daşamanyñ çykdajylary we salgytlar.
 
Eger çig malyñ hiliniñ, agramyñ we daşalma wagtynyñ üstünde dawa çyksa satyjylar köplenç ony derrew we dostluk bilen çözmäge ymtylýarlar. Eger dawa başga bir araçynyñ (arbitratoryñ) garamagyna geçirilse, araçynyñ karary derrew güýje girmeli.
Setir 91:
Uzynlyk bu süýümiñ iñ möhüm hil görkezjisidir. Ol täsir edýär:
 
· Egirijilik ukybyna
 
· Ýüplügiñ berkligine
 
· Ýüplügiñ düzgünsizligine
 
· Önümiñ ýalpyldysyna
 
· Ýüplügiñ tülüligine
 
· Öndürijilige
 
Setir 133:
Bellikler:
 
· Egirilýän nomer diñe ştapel uzynlygyna bagly däldir. Ol goşmaça inçelige we ulanylýan enjamlara bagly bolup durýar.
 
· Uzynlyk el ştapelde ýa-da fibrografda (2.5% aralyk uzynlyk) ölçenilýär.
 
Uzynlygyñ deñölçegliligine baha berlende şeýle iki görkezjiler ulanylýar.
Setir 169:
Baha
77-den aşak
Gaty kiçi
Setir 196:
Süýümler näçe inçe bolsa şonça-da kese kesikde olaryñ sany artar, ýüplügiñ deñölçegliligi gowulandyrylar. Emma has inçe süýümler añsat nepsleri emele getirip bilýärler. Süýümleriñ inçeligine göni-däl baha bermek üçin çyzykly dykyzlyk ulanylýar. Dürli ýurtlarda bu ölçeg üýtgeşik bolýar. Uniwersal ölçeg hökmünde dteks, ýüpek önümçilikde denier, pagtada mikrogramm/inch ýaly ölçeg birlikleri ulanylýar. Pagta süýümiñ inçeligi köplenç mikroner ölçegi bilen ölçenilýär we alnan netijelere görä inçelige şeýle baha berilip biler:
 
İnçelik(mikroner) Baha
 
< 3 gaty inçe
Setir 208:
> 6 gaty galyñ
 
Pagtada inçelik bilen ýetişik bir wagtda mikroner usuly bilen ölçenilýär. Mikroneriñ bahalary pagtañ dürli görnüşleri üçin 2.6 – 7.5 aralykda üýtgäp biler. Adatça mikroner görkezjini pagtañ inçeligi hem-de onuñ pylan nomerli ýüplügi çykarmaga ýaramlylygy boýunça baha bermek üçin ulanýarlar. Mikroneriñ öz barlaýjy enjamy bar. Ilki bilen gowy tüýdülen we arassalanan pagtadan silindrik şekilli dykyzlanan nusgasy taýýarlanylýar (agramy 3.24 gr). Soñ nusga mikroner enjama goýulýar, şol ýerde onuñ içinden belli basyş bilen howa geçirilýär. Nusgadan geçýän howanyñ mukdary süýümleriñ inine bagly bolup durýar. Howanyñ akymy rotor-görnüşli ölçeýji bilen ölçenýär.
 
Emma mikroner inçeligiñ we ýetişikligiñ utgaşdyrylan görkezjisi bolandygyny ýatdan çykarmaly däldir. Her pagtañ görnüşi üçin öz amatly mikroner bahasy bar. Ýagny mikroner seresaplyk bilen ulanylmaly. Pagtañ inçeligi gowaçañ görnüşine hem ýetişikligine bilelikde bagly bolup durýar, şu iki sebäpleriñ haýsysynyñ täsiri ulydygyny bilmeli.
 
Mikroner ýaly süýümleri köpçülikleýin ölçeýän enjamlardan daşary ýeke süýümleriñ inçeligini bir-birden ölçeýän usullar bar. Ýöne olar agyr we çykdajyly bolýarlar, sebäbi ynamly netijeleri almak üçin has köp sanly süýüm bir-birden ölçenilmeli. Mikroner bolsa dürli usullaryñ arasynda iñ ýönekeý, añsat we seretmäge amatly bolan esbapdyr. Meşgur HVI enjamy hem mikroner barlaglary geçirip bilýär.
 
Berklik halkara pagta söwdasynda köplenç lb/inch2 (bir kwadrat duýmiñ funtlarda bolan agramy) bilen añladylýar. Bu ölçeme Pressley atly enjam arkaly amala aşyrylýar. Pressley görä süýümiñ berkligine şeýle bahalar berilip biler:
Setir 218:
 
93 gaty berk
 
87 - 92 berk
 
81 - 86 ortaça
 
75 - 80 erbet däl
 
70 - 74 gowşak
 
70-den pes gaty gowşak
Setir 271:
Pagta süýüminiñ diwarynyñ we içki kanalyñ (lýumen) özara gatnaşygyna baglylykda şeýle bahalar berili biliner:
 
1. Ýetişen : (Lumen ini "L")/(diwaryñ galyñlygy"W") <1
 
2. Ýarym ýetişen: (Lumen ini "L")/(diwaryñ galyñlygy"W") 1-den uly we 2-den kiçi
 
3. Ýetişmedik : (Lumen ini "L")/(diwaryñ galyñlygy"W") >2
 
Mundan başga ýetişik koeffisiýenti ulanylýar (iñlisçe Maturity Coefficient)
Setir 283:
Bu ýerde:
 
M – ýetişen süýümleriñ mukdary, %
 
H – ýarym-ýetişen süýümleriñ mukdary, %
I – ýetişmedik süýümleriñ mukdary, %
 
Eger ýetişiklik koeffisiýenti
Setir 338:
Elläniñde ýakymlygy. Eger süýüm elläñde ýylmanak duýulsa, onda bu süýümden has ýylmanak ýüplügi çykaryp bolar. Ýylmanak ýüplükden has gowy matalary dokap bolýar.
 
Reñk pagta süýüm synplaşdyrylanda möhüm bir görkezjidir. Çüñki pagtañ reñkine seredip onuñ keseli geçiren ýa-da geçirmedigini, ýagşyñ aşagyna düşendigi barada bilip bolýar. Pagtañ reñki başga-da köp hil görkezjiler bilen berk baglanşyklydyr. Pagta egirme fabriklerde garyşdyrylanda reñk tapawut ýüze çyksa önüm ala bolar (abraž hadysasy). Reñke baha berilende iki ölçeg ulanylýar: %Rd (ýalpyldy) we b+ (sarylyk). Bu bahalar kalorimetrde (Nickerson-Hunter) ýa-da HVI enjamynda tapylýar. Söwdada reñke baha berlende şeýle toparlara bölüniş ulanylýar:
 
Light
Setir 430:
 
W.Klein, Short-staple spinning series 1995
Миловидов Н.Н., Фаминский П.П., Шишкунова Е.Н. Проектирование хлопкопрядильных фабрик. М.: Легкая и пищевая промышленность 1983
Справочник по хлопкопрядению. М.: Легкая индустрия 1987
Власов П.В., Сурнина Н.Ф. Проектирование ткацких фабрик. М.: Легкая индустрия 1983
Бадалов К.И., Жоховский В.В., Осьмин Н.А. Прядение хлопка и других текстильных волокон. Москва 1980.
Bülent Gemici. Pamuk iplikçiligi ders kitabı. Bornova/İzmir 1999
Setir 485:
[[ml:പരുത്തി]]
[[mr:कापूस]]
[[my:ဝါ]]
[[new:कपाय्‌]]
[[nl:Katoen]]