Afrika: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

Content deleted Content added
Gysgaça mazmuny ýok
Gysgaça mazmuny ýok
Setir 5:
Afrika ilatynyň sany sany boýunça dünýä ilatynyň 10/1 bölegini tutýar. Territoriýasy 30,3 mln km2. Gury ýeriň 5/1% tutýar. Afrika Ýewropadan 14 km Gibraltar bogazy arkaly bölünýär. 1859-60 ýyllarda Suls kanaly gurulmazdan öň Aziýa bilen gury ýer arkaly birleşýärdi. Afrikanyň çägi Tunisden GAR-a çenli 8000 km, Senegoldan Somala çenli 7,5 müň km uzalyp gidýär. Afrikanyň esasy çägi ekwatorial giňişlikde ýerleşip, gün şöhlesiniň iň köp düşýän yssy klimatly ýeridir. Çäginiň birnäçe bölegi ekwatordan uzakda ýerleşip, gurak klimatly ýerdir. Onuň demirgazygynda 8 mln km2 çägi tutýan Sahara çöli ýerleşýär. Afrikanyň çäginiň 5/1 böegi daglyk ýerdir. Afrika şertli günbatar, gündogar, günorta, demirgazyk, merkezi we ekwatorial diýip bölünýär. Madakaskar adasy aýry aýdylýar. Afrikanyň ilaty soňky wagt çalt köpelip başlady. Öň haýal ösýärdi. Meselem: b.e.sepgidinde Afrikanyň ilaty bary-ýogy 16 mln adamdy.
 
{| border = 1px class="wikitable sortable" style="font-size: 90%;" width="100%"
# [[Alžir]]
! Ady !! Baýdak !! Рaýtagt !! Meydan !! Dil !! Ilaty !! Pul !! Karta
# [[Angola]]
|-
# [[Benin]]
|| 1. [[Aljir]] ||[[Dosye:Flag of Algeria.svg|75px]] ||[[Aljir]] || 2,381,740 || [[Arab dili]] || 33,769,669 || Aljir Dinary || [[Dosye:LocationAlgeria.svg|150px]]
# [[Botswana]]
|-
# [[Burkina-Faso]]
|| 2. [[Angola]] ||[[Dosye:Flag of Angola.svg|75px]] ||[[Luanda]] || 1,246,700 || [[Portugal dili]] || 15,941,000 || Kuanza || [[Dosye:LocationAngola.svg|150px]]
# [[Burundi]]
|-
# [[Çad]]
|| 3. [[Günbatar Sahara]] ||[[Dosye:Flag of Western Sahara.svg|75px]] ||[[Layun]] || 266,000 || [[Arab dili]]<br /> [[İspan dili]]|| 382,617 || Marokko Dirhemi || [[Dosye:LocationWesternSahara.svg|150px]]
# [[Efiopiýa]]
|-
# [[Ekwatorial Gwineýa]]
|| 4. [[Benin]] ||[[Dosye:Flag of Benin.svg|75px]] ||[[Porto Novo]] || 112,622 || [[Fransuz dili]] || 8,439,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationBenin.svg|150px]]
# [[Eritreýa]]
|-
# [[Gabon]]
|| 5. [[Botsvana]] ||[[Dosye:Flag of Botswana.svg|75px]] ||[[Gaborone]] || 581,726 || [[İňlis dili]]<br />[[Setswana dili]] || 1,639,833 || Pula || [[Dosye:LocationBotswana.svg|150px]]
# [[Gambiýa]]
|-
# [[Gana]]
|| 6. [[Burkina Faso]] ||[[Dosye:Flag of Burkina Faso.svg|75px]] ||[[Ouagadougou]] || 274,000 || [[Fransuz dili]] || 13,228,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationBurkinaFaso.svg|150px]]
# [[Günorta Afrika Respublikasy]]
|-
# [[Günorta Sudan]]
|| 7. [[Burundi]] ||[[Dosye:Flag of Burundi.svg|75px]] ||[[Bujumbura]] || 27,830 || [[Fransuz dili]]<br /> [[Kirundi dili]]<br /> [[Swahili dili]] || 6.054.714 || Burundi Franky || [[Dosye:LocationBurundi.svg|150px]]
# [[Gwineýa]]
|-
# [[Gwineýa-Bisau]]
|| 8. [[Seuta]] ||[[Dosye:Flag Ceuta.svg|75px]] ||[[Seuta]] || 28 || [[İspan dili]] || 78,320 || Ewro ||[[Dosye:Localización Ceuta.png|90px]]
# [[Jibuti]]
|-
# [[Kabo-Werde]]
|| 9. [[Jibuti]] ||[[Dosye:Flag of Djibouti.svg|75px]] ||[[Jibuti]] || 23,200 || [[Arab dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 496,374 || Frank || [[Dosye:LocationDjibouti.svg|150px]]
# [[Kamerun]]
|-
# [[Keniýa]]
|| 10. [[Çad]] ||[[Dosye:Flag of Chad.svg|75px]] ||[[N'Djamena]] || 1,284,000 || [[Fransuz dili]]<br /> [[Arab dili]] || 10,780,600 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationChad.svg|150px]]
# [[Komor Adalary|Komorlar]]
|-
# [[Kongo Demokratik Respublikasy]]
|| 11. [[Müsür]] ||[[Dosye:Flag of Egypt.svg|75px]] ||[[Kaýyr]] || 1,001,449 || [[Arab dili]] || 76,000,000 || Egipet Poundy ||[[Dosye:LocationEgypt.svg|150px]]
# [[Kongo Respublikasy]]
|-
# [[Kot-d’Iwuar]]
|| 12. [[Ekvatorial Gvineya]] ||[[Dosye:Flag of Equatorial Guinea.svg|75px]] ||[[Malabo]] || 28,051 || [[Franțuz dili]]<br /> [[İspan dili]]<br />[[Portugal dili]] || 504,000 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationEquatorialGuinea.svg|150px]]
# [[Lesoto]]
|-
# [[Liberiýa]]
|| 13. [[Eritreýa]] ||[[Dosye:Flag of Eritrea.svg|75px]] ||[[Asmara]] || 117,600 || [[Arab dili]]<br /> [[Tigrinya dili]] || 4,401,000 || Nakfa ||[[Dosye:LocationEritrea.svg|150px]]
# [[Liwiýa]]
|-
# [[Mawrikiý]]
|| 14. [[Efiopiýa]] ||[[Dosye:Flag of Ethiopia.svg|75px]] ||[[Addis Ababa]] || 1,104,300 || [[Amhar dili]] || 84,500,000 || Birr ||[[Dosye:LocationEthiopia.svg|150px]]
# [[Mawritaniýa]]
|-
# [[Madagaskar]]
|| 15. [[Kot-d’Iwuar]] ||[[Dosye:Flag of Cote d'Ivoire.svg|75px]] ||[[Abidjan]]<br /> [[Yamoussoukro]]|| 322,460 || [[Fransuz dili]] || 17,654,843 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationCotedIvoire.svg|150px]]
# [[Malawi]]
|-
# [[Mali]]
|| 16. [[Gabon]] ||[[Dosye:Flag of Gabon.svg|75px]] ||[[Libreville]] || 267,668 || [[Fransuz dili]] || 1,384,000 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationGabon.svg|150px]]
# [[Marokko]]
|-
# [[Merkezi Afrika Respublikasy]]
|| 17. [[Gambiýa]] ||[[Dosye:Flag of The Gambia.svg|75px]] ||[[Banjul]] || 10,380 || [[İñliz dili]] || 1,700,000 || Dalasi ||[[Dosye:LocationGambia.svg|150px]]
# [[Mozambik]]
|-
# [[Müsür]]
|| 18. [[Gana]] ||[[Dosye:Flag of Ghana.svg|75px]] ||[[Accra]] || 238,535 || [[İñliz dili]] || 23,000,000 || Gana jedi ||[[Dosye:LocationGhana.svg|150px]]
# [[Namibiýa]]
|-
# [[Niger]]
|| 19. [[Gvineýa]] ||[[Dosye:Flag of Guinea.svg|75px]] ||[[Conakry]] || 245,857 || [[Fransuz dili]] || 10,211,437 || Gvineya Franky ||[[Dosye:LocationGuinea.svg|150px]]
# [[Nigeriýa]]
|-
# [[Ruanda]]
|| 20. [[Gvineýa Bissau]] ||[[Dosye:Flag of Guinea-Bissau.svg|75px]] ||[[Bissau]] || 36,544 || [[Portugal dili]] || 1,586,000 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationGuineaBissau.svg|150px]]
# [[San-Tome we Prinsipi]]
|-
# [[Swazilend]]
|| 21. [[Lesoto]] ||[[Dosye:Flag of Lesotho.svg|75px]] ||[[Maseru]] || 30,355 || [[İñlis dili]] || 1,795,000 || Loti ||[[Dosye:LocationLesotho.svg|150px]]
# [[Seýşel Adalary|Seýşeller]]
|-
# [[Senegal]]
|| 22. [[Liberiýa]] ||[[Dosye:Flag of Liberia.svg|75px]] ||[[Monrovia]] || 111,369 || [[İñlis dili]] || 3,489,072 || Liberiya Dollary ||[[Dosye:LocationLiberia.svg|150px]]
# [[Somali]]
|-
# [[Sudan]]
|| 23. [[Liviýa]] ||[[Dosye:Flag of Libya.svg|75px]] ||[[Tripoli]] || 1,759,540 || [[Arab dili]] || 6,173,579 || Libya Dinary ||[[Dosye:LocationLibya.svg|150px]]
# [[Sýerra-Leone]]
|-
# [[Tanzaniýa]]
|| 24. [[Kabo Verde]] ||[[Dosye:Flag of Cape Verde.svg|75px]] ||[[Praia]] || 4,033 || [[Kabo Verde kreoly]]<br /> [[Portugal dili]] || 420,979 || Kabo Verde escudo || [[Dosye:LocationCapeVerde.svg|150px]]
# [[Togo]]
|-
# [[Tunis]]
|| 25. [[Kamerun]] ||[[Dosye:Flag of Cameroon.svg|75px]] ||[[Yaoundé]] || 475,442 || [[Fransuz dili]]<br /> [[İngiliz dili]] || 17,795,000 || CFA Frankı ||[[Dosye:LocationCameroon.svg|150px]]
# [[Uganda]]
|-
# [[Zambiýa]]
|| 26. [[Kanariya adalary]] ||[[Dosye:Flag of the Canary Islands.svg|75px]] ||[[Las Palmas de Gran Canaria]]<br /> [[Santa Cruz de Tenerife]] || 7,447 || [[İspan dili]] || 1,995,833 || Euro || [[Dosye:LocationCanaries.PNG|150px]]
# [[Zimbabwe]]
|-
 
|| 27. [[Keniýa]] ||[[Dosye:Flag of Kenya.svg|75px]] ||[[Nairobi]] || 582,647 || [[Swahili dili]]<br /> [[İñlis dili]] || 37,953,840 || Keniya şilini ||[[Dosye:LocationKenya.svg|150px]]
|-
|| 28. [[Komorlar]] ||[[Dosye:Flag of the Comoros.svg|75px]] ||[[Moroni]] || 2,235 || [[Arab dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 798,000 || Komor Franky || [[Dosye:LocationComoros.svg|150px]]
|-
|| 29. [[Kongo Respublikasy]] ||[[Dosye:Flag of the Republic of the Congo.svg|75px]] ||[[Brazzaville]] || 342,000 || [[Hausa dili]]<br />[[Fransuz dili]] || 3,999,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationRCongo.PNG|150px]]
|-
|| 30. [[Kongo Demokratik Respublikasy]] ||[[Dosye:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|75px]] ||[[Kinşasa]] || 2,344,858 || [[Fransuz dili]] || 63,655,000 || Kongo Franky || [[Dosye:LocationDRCongo.svg|150px]]
|-
|| 31. [[Madagaskar]] ||[[Dosye:Flag of Madagascar.svg|75px]] ||[[Antananarivo]] || 587,041 || [[Malagasi dili]]<br />[[İspan dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 20,042,551 || Madagaskar Ariarisi ||[[Dosye:LocationMadagascar.svg|150px]]
|-
|| 32. [[Madeira adalary]] ||[[Dosye:Flag of Madeira.svg|75px]] ||[[Funçal]] || 828 || [[Portugal dili]] || 245,806 || Ewro ||[[Dosye:LocationMadeira.png|150px]]
|-
|| 33. [[Malavi]] ||[[Dosye:Flag of Malawi.svg|75px]] ||[[Lilongwe]] || 118,484 || [[Chiçewa dili]]<br /> [[İñlis dili]] || 12,884,000 || Kwaça ||[[Dosye:LocationMalawi.svg|150px]]
|-
|| 34. [[Mali]] ||[[Dosye:Flag of Mali.svg|75px]] ||[[Bamako]] || 1,240,192 || [[Fransuz dili]] || 11,995,402 || Frank ||[[Dosye:LocationMali.svg|150px]]
|-
|| 35. [[Marokko]] ||[[Dosye:Flag of Morocco.svg|75px]] ||[[Rabat]] || 446,550 || [[Arab dili]] || 33,757,175 || Marokko Dirhemi ||[[Dosye:LocationMorocco.svg|150px]]
|-
|| 36. [[Mavrikiý]] ||[[Dosye:Flag of Mauritius.svg|75px]] ||[[Port Louis]] || 2,040 || [[Marathi]]<br /> [[İñlis dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 1,264,866 || Mavrikiý Rupiýasy ||[[Dosye:LocationMauritius.png|150px]]
|-
|| 37. [[Mavritaniýa]] ||[[Dosye:Flag of Mauritania.svg|75px]] ||[[Nouakchott]] || 1,030,700 || [[Arab dili]]<br />[[Fransuz dili]] || 3,069,000 || Ougiýa ||[[Dosye:LocationMauritania.svg|150px]]
|-
|| 38. [[Maýotte]] ||[[Dosye:Flag of Mayotte (local).svg|75px]] ||[[Mamoudzou]] || 374 || [[Fransuz dili]] || 186,452 || Ýewro ||[[Dosye:LocationMayotte.png|150px]]
|-
|| 39. [[Melilýa]] ||[[Dosye:Flag Melilla.svg|75px]] ||[[Melilýa]] || 20 || [[İspan dili]] || 66,000 || Ewro ||[[Dosye:Melilla, Spain location.png|80px]]
|-
|| 40. [[Merkezi Afrika Respublikasy]] ||[[Dosye:Flag of the Central African Republic.svg|75px]] ||[[Bangui]] || 622,984 || [[Sango dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 4,216,666 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationCentralAfricanRepublic.svg|150px]]
|-
|| 41. [[Mozambik]] ||[[Dosye:Flag of Mozambique.svg|75px]] ||[[Maputo]] || 801,590 || [[Portugal dili]]<br /> || 21,397,000 || Mozambik Metikali || [[Dosye:LocationMozambique.svg|150px]]
|-
|| 42. [[Namibiýa]] ||[[Dosye:Flag of Namibia.svg|75px]] ||[[Windhoek]] || 825,418 || [[Portugal dili]] || 2,088,669 || Namibiýa dollary || [[Dosye:LocationNamibia.svg|150px]]
|-
|| 43. [[Niger]] ||[[Dosye:Flag of Niger.svg|75px]] ||[[Niamey]] || 1,267,000 || [[Hausa dili]]<br />[[Franțuz dili]] || 13,272,679 || CFA Franky || [[Dosye:LocationNiger.svg|150px]]
|-
|| 44. [[Nigeriýa]] ||[[Dosye:Flag of Nigeria.svg|75px]] ||[[Abuja]] || 923,768 || [[Hausa dili]]<br />[[İngiliz dili]] || 148,000,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationNigeria.svg|150px]]
|-
|| 45. [[Réunion]] || ||[[Sent-Denis]] || 2,512 || [[Fransuz dili]] || 802,000 || Ýewro || [[Dosye:Réunion-Pos.png|90px]]
|-
|| 46. [[Ruanda]] ||[[Dosye:Flag of Rwanda.svg|75px]] ||[[Kigali]] || 26,798 || [[Kinyarwanda dili]]<br />[[Fransuz dili]] || 10,186,063 || Ruanda Franky || [[Dosye:LocationRwanda.svg|150px]]
|-
|| 47. [[Sent Helena]] ||[[Dosye:Flag of Saint Helena.svg|75px]] ||[[Jamestown]] || 410 || [[İñlis dili]] || 4,255 || Sent Helena Paundu || [[Dosye:LocationSaintHelena.png|150px]]
|-
|| 48. [[San Tome hem Prinsipi]] ||[[Dosye:Flag of Sao Tome and Principe.svg|75px]] ||[[San Tome]] || 964 || [[Portugal dili]] || 157,000 || Dobra || [[Dosye:LocationSaoTomeAndPrincipe.png|150px]]
|-
|| 49. [[Senegal]] ||[[Dosye:Flag of Senegal.svg|75px]] ||[[Dakar]] || 196,723 || [[Fransuz dili]] || 12,853,259 || CFA Franky || [[Dosye:LocationSenegal.svg|150px]]
|-
|| 50. [[Seýşeller]] ||[[Dosye:Flag of the Seychelles.svg|75px]] ||[[Victoria]] || 451 || [[Seýşeller kreolü]] <br />[[İñlis dili]]<br />[[Fransuz dili]] || 80,654 || Seýşeller Rupiýasy || [[Dosye:LocationSeychelles.png|150px]]
|-
|| 51. [[Sýerra Leone]] ||[[Dosye:Flag of Somalia.svg|75px]] ||[[Freetown]] || 71,740 || [[İñlis dili]] || 6,294,774 || Leone || [[Dosye:LocationSierraLeone.svg|150px]]
|-
|| 52. [[Somali]] ||[[Dosye:Flag of Sierra Leone.svg|75px]] ||[[Mogadişu]] || 637,657 || [[Somali dili]] <br />[[Arab dili]] || 9,558,666 || Somali şilini || [[Dosye:LocationSomalia.svg|150px]]
|-
|| 53. [[Somalilend]] ||[[Dosye:Flag of Somaliland.svg|75px]] ||[[Hargeisa]] || 137,600 || [[Somali dili]] <br />[[Arab dili]] || 3,500,000 || Somali şilini || [[Dosye:LocationSomaliland3.png|150px]]
|-
|| 54. [[Sudan]] ||[[Dosye:Flag of Sudan.svg|75px]] ||[[Hartum]] || 2,505,813 || [[Arab dili]] <br />[[İñlis dili]] || 39,154,490 || Sudan Paundy || [[Dosye:LocationSudan.svg|150px]]
|-
|| 55. [[Svazilend]] ||[[Dosye:Flag of Swaziland.svg|75px]] ||[[Mbabane]] <br />[[Lobamba]]|| 17,363 || [[Siswati dili]] <br />[[İñlis dili]] || 1,141,000 || Lilangeni || [[Dosye:LocationSwaziland.svg|150px]]
|-
|| 56. [[Tanzaniýa]] ||[[Dosye:Flag of Tanzania.svg|75px]] ||[[Dar es Salam]] <br />[[Dodoma]]|| 945,087 || [[Swahili dili]] <br />[[İñlis dili]] || 37,849,133 || Tanzaniýa şilingi || [[Dosye:LocationTanzania.svg|150px]]
|-
|| 57. [[Togo]] ||[[Dosye:Flag of Togo.svg|75px]] ||[[Lomé]] || 56,785 || [[Fransuz dili]] || 6,100,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationTogo.svg|150px]]
|-
|| 58. [[Tunis]] ||[[Dosye:Flag of Tunisia.svg|75px]] ||[[Tunis]]|| 163,610 || [[Arab dili]] || 10,327,800 || Tunis Dinary || [[Dosye:LocationTunisia.svg|150px]]
|-
|| 59. [[Uganda]] ||[[Dosye:Flag of Uganda.svg|75px]] ||[[Kampala]] || 236,040 || [[Swahili dili]]<br />[[İñlis dili]] || 27,616,000 || Uganda Şilingy || [[Dosye:LocationUganda.svg|150px]]
|-
|| 60. [[Günorta Afrika Respublikasy]] ||[[Dosye:Flag of South Africa.svg|75px]] ||[[Pretoria]] <br />[[Cape Town]]<br />[[Bloemfontein]] || 1,221,037 || [[Zulu dili]] <br />[[Hosa dili]]<br />[[Venda dili]] <br />[[Tswana dili]] <br />[[Tsonga dili]] <br />[[Demirgazyk Sotho dili]] <br />[[Günorta Sotho dili]] <br />[[Demirgazyk Ndebele dili]] <br />[[İñlis dili]] <br /> [[Afrikaans dili]]|| 47,432,000 || Rand || [[Dosye:LocationSouthAfrica.svg|150px]]
|-
|| 61. [[Günorta Sudan]] ||[[Dosye:Flag of South Sudan.svg|75px]] ||[[Juba]] || 372,410 || [[İñlis dili]]|| 8,260,490 || Pound || [[Dosye:LocationSouthSudan.svg|150px]]
|-
|| 62. [[Zambiýa]] ||[[Dosye:Flag of Zambia.svg|75px]] ||[[Lusaka]] || 752,614 || [[İnlis dili]] || 11,862,740 || Zambian Kwaça || [[Dosye:LocationZambia.svg|150px]]
|-
|| 63. [[Zimbabve]] ||[[Dosye:Flag of Zimbabwe.svg|75px]] ||[[Harare]] || 390,757 || [[İñlis dili]] || 13,349,000 || Zimbabve Dollary || [[Dosye:LocationZimbabwe.svg|150px]]
|}
[[Kategoriýa:Afrika]]
[[Kategoriýa:Dünýä bölekleri]]