17-nji asyr: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

Content deleted Content added
uj Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7016 (translate me)
→‎Wakalar we ykdysadyýet: e hronika goshdum
Setir 3:
== Wakalar we ykdysadyýet ==
*
1602-nji ýyl: [[Horezm]]iň hany [[Hajymuhammet han]]yň ölümi.
 
 
[[1602]]-[[1621-nji ýyl]]larda [[Arapmuhammet han]]yň [[Hywa]]da [[hanlyk]] sürmegi. Onuň kakasy Hajymuhammet han. Arapmuhammet hanyň höküm süren döwründe Horezmde gazaply gandöküşikli feodalçylyk uruşlary bolupdyr. Şol uruşlara [[türkmen han-begleri]] we taýpalary köpçülikleýin gatnaşypdyrlar. Ol uruşlar Horezmi we bütin [[Orta Aziýa]]ny [[Rus döwleti]] bilen baglanyşdyrýan söwda ýollaryny, ýer-suwy, syýasy häkimiýeti eýelemek maksady bilen alnyp barlypdyr.
 
[[1606-njy ýyl]]-[[Garajaoglan]]yň (şahyr) dünýä inmegi.
 
[[1606 - njy ýyl]]da [[Žitwatorok şertnamasy]].
 
1623-1642-nji ýyllar: [[Ispendiýar han]]yň dolandyrmagynda [[Hywa hanlygy]]. Ispendiýar han Türkmen atly goşunynyň güýjüne daýanyp häkimiýeti berkitmegi.
 
1626-njy ýyl: [[Hindistan]]yň türkmen hökümdary bolan [[Abdyrahym Baýram han oglu|Abdyrahym Baýram han ogly]]nyň ölümi.
 
1645-nji ýyl: [[Çingiz han]]yň neslinden bolan [[Abylgazy]]nyň Hywada häkimiýet başyna geçmegi. Netije-de Hywada [[özbek feodallary]]nyň agalygy dikeldilipdir.
 
1545-1546-njy ýyllarda [[Abylgazy han]] türkmenleriň soňuna çykmak hakyndaky syýasaty we alyp baran işleri.
 
[[1646-njy ýyl]]: Abylgazy [[Bahadur han]]yň Hywa tûrkmenlerini ähtiýalanlykda hezzet-hormat bildirip gije olaryň 200-den gowragyny öldürtmegi. Diri galan az sanly türkmenleriň [[günorta Türkmenistan]]a gelmekleri.
 
[[1646-njy ýyl]]: Gyş aýynda Abylgazy Bahadyr hanyň [[Tejen türkmenleri]]niň üstüne talaňçylyk bilen dökülmegi we olary gyrgyna bermekligi. Şondan soň Tejen türkmenleriniň bir topary Mara we [[Ahal]]a tarap süýşüp gelmekleri.
 
[[1648-nji ýyl]]: Abylgazy Bahadyr han Ahaldaky türkmenleriň üstüne uly ýörüş etmegi. Şol wagtlar Abylgazy hanyň zulmyndan gaçyp gelen türkmenleriň uly topary Bamy we Börme töweregine ýygnanyşmaklary.
 
[[1645 - njy ýyl]]da: [[Krit adasy]] Osman türkmenleri tarapyndan basylyp alyndy.
 
[[1651-nji ýyl]]: Dünýäniň iň uzak çeken söwei bolan [[üç ýüz otuz bäş ýyllyk söweş]]i başlandy.
 
1651-nji ýylda: Abylgazy Bahadur han [[Demirgazyk Etrek çölleri]]nde çarwaçylyk edýän türkmenleriň üstüne çozmagy. Onuň türkmen obalaryndan birnäçe olja we ýesir almaklygy.
 
 
1653-nji ýylda Abylgazy Bahadur han ýene-de Ahalyň üstüne ýörüş edip [[Goçata]]nyň ýanyndaky [[Ýemreliler]]iň birentek obasyny tozdurmagy.
 
1653-nji ýylda Abylgazy Bahadyr hanyň [[Dynar guýusy]]nyň golaýynda oturan [[Salyrlar]]yň obasyny talamagy.
 
1553一1654-nji ýyllara (başlanan wagty 1648-nji ý) çeken birnäçe uruşlaryň netijesinde Abylgazy han Türkmenleri boýun egdirip bilmezligi.
 
1661-nji ýyl一Abylgazy Bahadyr han一«[[Şejereýi Teräkime]]» atly Türkmenleriň şejere kitabyny ýazyp tamamlady.
 
1663-nji ýyl: [[Ukraina]], [[Osman türkmenleri]]niň hemaýatyna girdi.
 
1664-nji ýylㄧS. [[Gotthard ýeňişi]] we Osman türkmenleriniň ýeňilmegi.
 
1669-njy ýyl一Krit adasy Osman türkmenleri tarapyndan basylyp alyndy.
 
1676一1681-nji ýyllar一[[Osmanly-Rus söweşi]] bolup geçdi.
 
1679-njy ýyl: Garajaoglanyň (şahyr) ölümi.
 
1683-nji ýyl: [[Wiýana gabawy]].
 
1687-nji ýyl: [[Mohaç ýeňişi]].
 
1691-nji ýyl: [[Salankamen ýeňişi]].
 
1695-nji ýyl: [[Goýun adalary ýeňşi]].
 
1695-nji ýyl: [[Döwletmämmet Azady]] (şahyr, alym) Türkmeniň dünýä inmegi. Ol [[Garrygala]]da, [[Etrek]], [[Gürgen]] sebitlerinde ýaşap geçipdir.
 
1699-njy ýyl: [[Karlofça şertnamasy baglaşyldy]]. Osman imperiýasy durgunlyk ýagdaýynda saklandy.
 
== Möhüm şahsyýetler ==