Gazagystan: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut
Content deleted Content added
clean up using AWB |
|||
Setir 11:
|}
|-
| align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Faýl:LocationKazakhstan.png|center|250px
|-
| '''[[Paýtagt]]'''
Setir 26:
|-
| '''[[Meýdany]]'''
| 2,724,000
|-
| '''[[Ilat]]y'''<br /> – ilat/km
| 17,498,125<br /> 6,42/km
|-
|-
Setir 44:
| [[.kz]]
|}
'''Gazagystan''' - [[Merkezi Aziýa]]da ýerleşýän döwlet. Onuň umumy meýdany 2.717.300 inedördül kilometre barabardyr. Döwlet dili – gazak dili. Prezidenti – Nursultan Nazarbaýew. Hökümet başlygy – Karim Masimow. Ilaty – 16 milliondan gowrak adam. Paýtagty – [[Astana]].
Line 50 ⟶ 49:
Gazagystan tutýan meýdany boýunça dünýäde dokuzynjy orunda durýar. Gazagystan [[Türkmenistan]], [[Russiýa Federasiýasy]], [[Özbegistan]], [[Gyrgyzystan]] we [[Hytaý Halk Respublikasy]] bilen araçäkleşýär. Şeýle hem ýurduň günorta-günbataryny [[Hazar deňzi]], günortasyny bolsa [[Aral köli]] ýuwýar. Iri şäherleri: [[Astana]], [[Almaty]], [[Garaganda]], [[Çimkent]], [[Semeý]], [[Akmolla]], [[Aktau]] we ş.m.
[[1991]]-nji ýylda garaşsyzlygyny gazanan Gazagystanda [[nebit
Gazagystanda işleýän [[ABŞ]]-nyň we [[Beýik Britaniýa
Döwlet dili: Ýurduň [[konstitusiýa]]syna laýyklykda, ýurduň döwlet dili [[gazak dili]]dir. Ýurtda [[rus dili]] hem giňden ulanylýar. Ýurduň ilatynyň agramly bölegi şäherde ýaşaýar. Şäherleri we olaryň ilatynyň sany: [[Almaty]] (Gazagystanyň öňki paýtagty, 1,3 million ilaty bar.) [[Garaganda]] (600 müň), [[Çimkent]] (400 müň), [[Pawlodar]] (350 müň), [[Yst-Kamenogorsk]] (350 müň), [[Semipalatinsk]] (330 müň), [[Taraz]] ([[Jambul]], 310 müň) we beýlekiler.
== Döwlet gurluşy ==
Gazagystan – prezident respublikasydyr. Häzirki konstitusiýa 1995-nji ýylyň 30-njy awgustynda kabul edildi we 1998-nji ýylda oňa birnäçe üýtgetmeler girizildi. Döwlet baştutany – prezident. Ol ýurduň içeri we daşary syýasatynyň esasy ugurlaryny kesgitleýär, ýurduň hökümetiniň ähli organlarynyň işine gözegçilik edýär. Mundan başga-da, ýurduň prezidentiniň köp ygtyýarlyklary bar. Ýurduň ýokary kanun çykaryjy organy – parlament. Ol iki palatadan: Senat we Mejlisden durýar. Senatyň ygtyýarlyk möhleti 6 ýyl. Onuň düzüminiň ýarysy her 3 ýyldan täzeden saýlanýar. Senatyň düzüminde 47 deputat bar. Olaryň 7-si prezident tarapyndan saýlanýar. Mejlisiň düzüminde bolsa 77 deputat bar. Olar ählihalk saýlawlary esasynda 5 ýyllyk möhlete saýlanylýar. Gazagystanyň parlamenti konstitusiýa üýtgetmeler girizýär (prezidentiň teklibi boýunça), döwlet büjetini, hökümetiň hasabatyny we maksatnamasyny tassyklaýar, kanun kabul edýär, halkara ylalaşyklaryny tassyklaýar. Ýurduň ýerine ýetiriji häkimiýeti – premýer-ministriň ýolbaşçylygyndaky hökümet alyp barýar.
== Daşary syýasaty ==
Gazagystan Birleşen Milletler Guramasynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň, Ýewropa Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, NATO-nyň „Parahatçylyk üçin hyzmatdaşlyk“ maksatnamasynyň, Bütindünýä Söwda Guramasynyň agzasydyr. Şeýle hem Gazagystan Nebiti eksportirleýän ýurtlaryň guramasyna (OPEK) synçy hökmünde gatnaşýar.
== Ykdysadyýeti ==
|