Seýdi Ali Reis: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut
Content deleted Content added
uj Bot: Migrating 5 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2672296 (translate me) |
clean up using AWB |
||
Setir 1:
'''Seýdi Ali Reis''' (1498 – 1563) [[Osmanly imperiýasy|osmanly]] [[admiral]]y bolupdyr.
Ol 1538-nji ýylda bolan [[Preweza söweşi|Preweza deňiz söweşinde]] türk flotunyň çep flangyny dolandyrypdyr.
Seýdi şondan soňra [[Hindi okeany]]ndaky osmanly flotunyň baştutanlygyna bellenilýär we ol şol wezipedekä [[Hindistan
Ol häzirki döwürde özüniň Hindistandan [[Stambul]]a gaýdyp gelýärkä gören ýurtlaryny suratlandyrýan ''[[Mirat ul Memalik|Mir'ât ül Memâlik]]'' (Ýurtlaryň aýnasy, 1557) ýaly kitaplary bilen giňden tanalýar. Onuň nawigasiýa we [[astronomiýa]] barada ýazan ''Mir’ât-ı Kâinât'' (Älem-jahanyň aýnasy) atly eseri hem bardyr. Mundanam başga Seýdi Ali Reis ''Kitâb ül Muhit: El Muhit fî İlmi'l Eflâk ve'l Buhûr'' (Sebitleýin deňizleriň we [[astronomiýa]] hem-de nawigasiýa ylymlarynyň kitaby) diýlip atlandyrylýan eserinde nawigasiýanyň tärleri baradaky maglumatlary, ugur kesgitlemegiň, wagt hasaplamagyň, kompas ulanmaklygyň usullaryny, ýyldyzlar, hijri şemmsi hem-de kamary kalendarlar, şemal we deňiz akymlary, şeýle-de [[Osmanly imperiýasy
Ol günbatarda '''Sidi Ali Reis''' diýlip hem tanalýar.
== Deslapky ýagdaý ==
Seýdi Ali Reis [[Stambul]] şäheriniň [[Galata]] kwartalynda asyl gelip çykyşy [[Türkiýe|Türkiýäniň]] [[Gara deňiz]] kenarýakasyndaky [[Sinop]] şäherinden bolan bir [[Türk halky|türk]] maşgalasynda dünýä inýär. Soltan [[Mehmet II]] höküm süren döwründe onuň atasy ''Tersâne Kethüdâsı'' (Osmanly imperatorlyk harby-deňiz gorhanasynyň kethudasy) bolan bolsa, kakasy Hüseýin Reis [[Haliç|Altyn Şahyň]] demirgazyk ýakasynda [[Stambul
== Osmanly flotundaky irki karýerasy ==
[[Faýl:Fleet Configurations at the Battle of Preveza in 1538.jpg|thumb|300px|Seýdi Ali Reis 1538-nji ýylda bolan [[Preveza söweşi|Preveza deňiz söweşinde]] türk flotunyň çep flangyny dolandyrypdyr]]
[[Rodosyň gabawy (1522)|Rodosyň gabawyndan]] başlap, Seýdi Ali Reis osmanly flotunyň [[Ortaýer deňzi]]nde alyp baran ähli iri harby-deňiz kampaniýasyna gatnaşypdyr. Ol [[Barbarossa (Osmanly admiraly)|Barbarossa Hayreddin Paşanyň]] 1538-nji ýylda [[Charles V, Keramatly Rim imperatory|Charles V-niň]] Keramatly Ligasynyň [[Andrea Doria
Soňra Seýdi Ali Reise ''Azepler Kâtibi'', ''Tersâne Kethüdâsı'' (Osmanly imperatorlyk harby-deňiz gorhanasynyň kethudasy) and ''Hassa Donanma Reisi'' (Osmanly Merkezi flotunyň baştutany) çinleri berilýär.
|