Hapgyrtma: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

Content deleted Content added
Addbot (gürleşme | goşantlar)
uj Bot: Migrating 54 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q176741 (translate me)
clean up using AWB
 
Setir 16:
Hapgyrtma ýokançlygynyň esasy we ýygy – ýygydan duş gelýän alamaty – gulakýany mäzleriniň zeperlenmegidir.
 
Kesel, adatça, ýiti, bedeniň gyzgynynyň 38-39Cº çenli ýokarlanmagyndan başlanýar. Ýeňilräk ýagdaýlarda gyzgyn 37-37,5º °C ýetýär. Käte bedeniň gyzgyny kadaly bolýar.
 
Soňra gyzgynyň ýokarlanmagy keseliň ýaýramagyna bagly bolýar. Çaga kellagyra, ýarawsyzlyga, damarlardaky agyrylara, işdäsizlige arz edýär, ynjyk bolýar.
Setir 28:
Hapgyrtmanyň öňüni almagyň iň ynamly usuly sanjymdyr. Bu sanjym çagalara 12 aýlyk wagtynda (1 ýaşynda), gaýtadan 6 ýaşda (öň hapgyrtma bolmadyk ýagdaýynda) edilýär. Şeýle edilende, hapgyrtma garşy berk durgunlyk emele gelýär.
==== Hapgyrtmada ýüze çykýan gaýraüzülmeler ====
Hapgyrtma keseli ýumurtgajyklara, ýumurtgalyklara,erkeklik jyns mäzine, süýt mäzlerine täsirini ýetirip bilýär. Bu ýagdaý gaýraüzülme görnüşinde ýa-da özbaşdak kesel ýaly, ýagny hapgyrtmanyň wirusy ilkibaşdan şu organlary zeperlendirip bilýär. Ýetginjeklerde we 30 ýaşa çenli erkeklerde orhit keseli (ýumurtgajyklarda sowuklamanyň döremegi) duş gelýär. Hapgyrtma wirusynyň ýumurtgajyklara täsir etmegi kesellänleriň 25%-de duş gelýär. Orhit keseli ýumurtgajyklaryň kadaly işlemegine zeper ýetirýändigi zerarly erkek önelgesizligine getirip bilýär. Orhitiň alamatlary adatça tüýkülik mäzleriniň zeperlenmesinden 1-2 hepde soň ýüze çykýar. Ýumurtgajyklaryň sowuklamasyna adatça şu ýagdaýlar mahsusdyr: gasykda güýçli agyrylar bolýar, bu agyrylar ýörelende has-da güýjeýär. Ýumurtgajyklar ulalýar, dykyzlanýar, el degrilende ýiti agyry peýda bolýar. Yumurtga haltajygy gyzarýar, käwagt gögümtil reňkde bolýar. Ýumurtgajyklaryň çişi 5-7 günden soň kem-kemden gaýdyşýar.
 
Hapgyrtmany anyklamak kyn däl. Munuň üçin maşgalada, çagalar bagynda kesellänleriň bardygyny bilmek hem ýeterlikdir.
Setir 38:
Aşgazanasty mäziniň zeperlenmegine güman edilende, çaga berhiz tutmalydyr. Ýagly we uglewodly agyr iýmit çäklendirilmelidir. 10-12 günden soň çaga üçin adaty naharlary iýdirmek bolýar.
 
Hapgyrtmada ýüze çykýan agyrylary aýyrmak ýa-da peseltmek üçin, analgin, no-şpa ýaly spazmolitikleri bermek bolýar. Iýmitiň oňat özleşdirilmegi üçin festal, pankreatin içirmek maslahat berilýär.
 
Orhite ýolugan çagany keselhana ýerleşdirmek maslahat berilýär. Oňa gormonal bejerginiň gerek bolmagy ahmal.