Pagta: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut
Content deleted Content added
Gysgaça mazmuny ýok |
|||
Setir 55:
5. Satyn alnan çig maldan nähili girdejini alyp boljakdygyny barada bilmek üçin
Dokma materiallaryñ üstünde fiziki tejribeler (testler) geçirilende şeýle standart howa şertler üpjün edilmeli.
· Otnositel howa çyglygy 65 +/-2% we temperatura 20 +/-2 °C bolmaly.
Setir 61:
· Tropiki we sub-tropiki ýurtlarda başga howa şertleri ulanylyp biliner, ýagny otnositel howa çyglygy 65 +/-2% we temperatura 27 +/-2 °C.
Diñe çig malyñ häsiýetlrini bilemek ýeterli däldir. Onuñ hil görkezijilerini dolylygyna peýdalanmak üçin giñ tejribe we çuñ bilim gerek bolup durýar.
Käte süýümiñ diñe bir görnüşini ýa-da partiýasyny ulanyp islenen hilli önümi almak bolanok. Şeýle ýagdaýlarda dürli çig malyñ görnüşlerini we partiýalaryny saýlap ulanmaly bolýar.
Setir 68:
Hünärmenler süýümi el bilen ýa-da göz bilen barlap çig malyñ hiline ýeterli dogrylyk bilen baha berip bilýärler. Emma soñky zamanalar, HVI ýaly kämil esbaplaryñ döredilmegi bilen satyn alynýan süýümiñ hilini goşmaça hil barlaýjyl enjamlar bilen barlamak maslahat berilýär. Hil barlaýjy enjamlar çig mal satyn alynanda süýümiñ hili barada we şol süýümiñ gerek hilli ýüplügi çykarmaga ýaramlylygy barada dogry karar etmek üçin köp maglumat berip bilýärler.
2.Çig maly saýlamak.
Line 104 ⟶ 102:
Uzynlyk öndürijilige üzülmeler sany, galyndylaryñ sany we berilmeli towlaryñ sany arkaly täsir edýär. 5mm-den gysga süýümler önümçilikde galynda bolup ýitýärler. 15
Pagta süýüminiñ uzynlyklaryñ bahalandyrylyşy.
Line 127 ⟶ 125:
34 we ýokary
Gaty inçe 80-140
Bellikler:
Line 138 ⟶ 133:
Uzynlygyñ deñölçegliligine baha berlende şeýle iki görkezjiler ulanylýar.
1)Deñölçeglilik indeksi UR (uniformity index)
Line 160 ⟶ 153:
30-dan aşak
Ulanylyp bolmajak
2)Deñölçeglilik gatnaşygy UI (uniformity ratio)
Line 183 ⟶ 173:
85-den ýokary
Gaty ýokary
Inçelik ýüplügiñ kese kesiginde näçe süýüm sygyp bilýändigini kesgitleýär, şonuñ üçin ol möhüm görkezjidir. Kese kesige mümkin boldukça has köp süýümler sygdyrylmaly. ▼
▲Inçelik ýüplügiñ kese kesiginde näçe süýüm sygyp bilýändigini kesgitleýär, şonuñ üçin ol möhüm görkezjidir. Kese kesige mümkin boldukça has köp süýümler sygdyrylmaly.
Ýüplügiñ kese kesiginde inçe süýümleriñ has köp sanynyñ ýerleşişi.
Süýümler näçe inçe bolsa şonça-da kese kesikde olaryñ sany artar, ýüplügiñ deñölçegliligi gowulandyrylar. Emma has inçe süýümler añsat nepsleri emele getirip bilýärler. Süýümleriñ inçeligine göni-däl baha bermek üçin çyzykly dykyzlyk ulanylýar. Dürli ýurtlarda bu ölçeg üýtgeşik bolýar. Uniwersal ölçeg hökmünde dteks, ýüpek önümçilikde denier, pagtada mikrogramm/inch ýaly ölçeg birlikleri ulanylýar. Pagta süýümiñ inçeligi köplenç mikroner ölçegi bilen ölçenilýär we alnan netijelere görä inçelige şeýle baha berilip biler:
Line 198 ⟶ 182:
İnçelik(mikroner) Baha
< 3 gaty inçe
3 - 3,9 inçe
Line 208 ⟶ 192:
> 6 gaty galyñ
Pagtada inçelik bilen ýetişik bir wagtda mikroner usuly bilen ölçenilýär. Mikroneriñ bahalary pagtañ dürli görnüşleri üçin 2.6 – 7.5 aralykda üýtgäp biler. Adatça mikroner görkezjini pagtañ inçeligi hem-de onuñ pylan nomerli ýüplügi çykarmaga ýaramlylygy boýunça baha bermek üçin ulanýarlar. Mikroneriñ öz barlaýjy enjamy bar. Ilki bilen gowy tüýdülen we arassalanan pagtadan silindrik şekilli dykyzlanan nusgasy taýýarlanylýar (agramy 3.24 gr). Soñ nusga mikroner enjama goýulýar, şol ýerde onuñ içinden belli basyş bilen howa geçirilýär. Nusgadan geçýän howanyñ mukdary süýümleriñ inine bagly bolup durýar. Howanyñ akymy rotor-görnüşli ölçeýji bilen ölçenýär.
Emma mikroner inçeligiñ we ýetişikligiñ utgaşdyrylan görkezjisi bolandygyny ýatdan çykarmaly däldir. Her pagtañ görnüşi üçin öz amatly mikroner bahasy bar. Ýagny mikroner seresaplyk bilen ulanylmaly. Pagtañ inçeligi gowaçañ görnüşine hem ýetişikligine bilelikde bagly bolup durýar, şu iki sebäpleriñ haýsysynyñ täsiri ulydygyny bilmeli.
Mikroner ýaly süýümleri köpçülikleýin ölçeýän enjamlardan daşary ýeke süýümleriñ inçeligini bir-birden ölçeýän usullar bar. Ýöne olar agyr we çykdajyly bolýarlar, sebäbi ynamly netijeleri almak üçin has köp sanly süýüm bir-birden ölçenilmeli. Mikroner bolsa dürli usullaryñ arasynda iñ ýönekeý, añsat we seretmäge amatly bolan esbapdyr. Meşgur HVI enjamy hem mikroner barlaglary geçirip bilýär.
Berklik halkara pagta söwdasynda köplenç lb/inch2 (bir kwadrat duýmiñ funtlarda bolan agramy) bilen añladylýar. Bu ölçeme Pressley atly enjam arkaly amala aşyrylýar. Pressley görä süýümiñ berkligine şeýle bahalar berilip biler:
≥ 93 gaty berk
Line 226 ⟶ 208:
75 - 80 erbet däl
70 - 74 gowşak
70-den pes gaty gowşak
Pressley usulyna tapawutlylykda Stelometer we HVI ulgamynda berkligi ölçemek üçin g/teks ölçeg birligi ulanylýar. Pagta süýümiñ berkligi 15-40 g/teks aralykda bolýar. Gowy pagtada berklik 25 g/teksden aşakda bolmaly däldir. Kä wagt süýümleriñ berkligi cN/teks birliklerde ölçenilýär. Pagta süýümleriñ berkliklerine şeýle baha berilýär:
Line 251 ⟶ 231:
31-den ýokary
Gaty berk
Berklik has berk ýüplükler çykarmak we ýokary işleniş tizlikleri saýlamak üçin süýümiñ zerur häsiýetidir.
Elastiklik (uzalma) ýüplügiñ üzülen wagty uzalmasyny kesgitleýär we ýüplügiñ sezewar boýlan agramlaryna garşy durmak häsiýetine täsir edýär. Bu görkezji pagta üçin 6-10%, ýüñ üçin 25-45% aralykda bolýar. Üzülme uzalmasy bilen üzülme berklik bir wagtda ölçenilýär. Süýümleriñ uzalmasynyñ artykmaç bolmagy hem dokma önüm üçin gowy zat däldir. Çüñki bu ýagdaýda çekim işler agyrlaşýar.
Ýetişiklik pagta süýüminiñ sellýuloza gatlaklaryñ galyñlygy bilen bagly. Şol gatlaklar süýümiñ galyñlygy bilen baglylykda näçe uly bolsalar şonça-da süýüm has ýetişen hasaplanylýar. Ýetişik dürli himiki usullar bilen kesgitlenýär. Eger sellýuloz gatlagy hiç emele gelmedik bolsa bu süýüm öli diýilip hasaplanýar. Olar gaty inçe bolýarlar. Ýetişik boýajylyk ukyba uly täsir edýär. Sebäbi pagta önümler boýalanda boýag maddalar sellýuloza bilen baglanşdyrylýar. Ýetişmedik ýa-da öli süýümler boýagy gowy almaýar we hile ýaramaz täsir edýärler.
Ýetişiklige baha bermek üçin ýetişiklik gatnaşygy (iñlisçe Maturity ratio) ulanylýar:
Ýetişiklik gatnaşygy = ((Normal - Öli)/200) + 0.70
Line 271 ⟶ 248:
Pagta süýüminiñ diwarynyñ we içki kanalyñ (lýumen) özara gatnaşygyna baglylykda şeýle bahalar berili biliner:
1. Ýetişen : (Lumen ini "L")/(diwaryñ galyñlygy"W") <1
2. Ýarym ýetişen: (Lumen ini "L")/(diwaryñ galyñlygy"W") 1-den uly we 2-den kiçi
3. Ýetişmedik : (Lumen ini "L")/(diwaryñ galyñlygy"W") >2
Mundan başga ýetişik koeffisiýenti ulanylýar (iñlisçe Maturity Coefficient)
Line 283 ⟶ 260:
Bu ýerde:
M – ýetişen süýümleriñ mukdary, %
H – ýarym-ýetişen süýümleriñ mukdary, %
I – ýetişmedik süýümleriñ mukdary, %
Eger ýetişiklik koeffisiýenti
Line 292 ⟶ 269:
0.7-den kiçi, bu ýetişmedik pagtadyr
0.7 we 0.9 aralykda bolsa, bu ortaça ýetişen pagtadyr
0.9-den köp bolsa, bu gowy ýetişen pagtadyr
Pagtadaky özge maddalaryñ mukdaryna baglylykda arassalyga şeýle bahalar berilip biler:
Line 313 ⟶ 289:
7,0 we ýokary
Gaty hapa
Pagtadaky tozanlar dürli mikroskopik bölejiklerden durup emele gelýärler. Tozanlar önümçilikde hapalyk, saglyga zyýan, rotor egirmede üzülmeleriñ artmasy ýaly meseleleri ýüze çykarýar. Tozanlaryñ ölçegine baglylykda olar şeýle toparlara bölünip bilerler:
Line 332 ⟶ 307:
Dem alynýan toz
15 we ondan kiçi
Şirelik önümçilikde uly meseleleri döredip bilýän süýümiñ aýratynlygydyr. Ony dürli himiki metodlar arkaly kesgitlemek mümkin bolýar.
Line 351 ⟶ 325:
Yellow stained
Goýy sary reñkli we tegmilli
Pagta süýüme synp (klass) berilende reñk, hapalyk we çigitden arassalanmagyñ hili göž öñünde tutulýar. Synp näçe ýokary bolsa, şonça-da ýüplügiñ daşky görnüşi gowy bolar we az galyndy emele geler. Her ýurtda dürli synplaşdyrma ulgamlar ulanylýar. GDA ýurtlarynda Sowt Soýuzdan galan 7 sortlara bölünişi ulanylýar. ABŞ-de we Türkiýede bölüñiş şeýledir:
ABŞ-de pagtanyñ synplara bölünişi (AMERICAN UPLAND görnüşi üçin)
Line 401 ⟶ 372:
8(iñ pesi)
BELOW GRADE
Türkiýede pagtanyñ synplara bölünişi
1(iñ gowysy)
| |||