Wikipediýa

Günä: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

Browse history interactively
← Ozalky wersiýa bilen aratapawutIndiki wersiýa bilen aratapawut →
Content deleted Content added
WizualWikitekst
Gysgaça mazmuny ýok
Bellik: Mobil düzetme Mobil web-düzetme
Gysgaça mazmuny ýok
Bellik: Mobil düzetme Mobil web-düzetme
Setir 1:
'''Günä''' - ({{lang-ar|مَأْثَمٌ ýa-da إِثْمٌإِثْم}} — “ism”). Günä uly we kiçi görnüşde bolýar. Günä [[şeýtan]]y razy edilenligi üçin ýazylýar. Şeýlelik bilen [[Alla]]nyň närazylygnada sebäp bolýar. Bu bolsa [[Alla]] garşy çykmak diýmek, eger-de '''günä''' bilgeşleýin edilen ýagdaýynda ("günä edip soň [[toba]] ederin" - diýýänleri [[şeýtan]] aldaýar). Şeýdip [[şeýtan]] adamy kynçylyga salýar (haýyr işden alyp galýar we günä işledýär, soň oňa günäsiz hala gelmek kyn düşer).
<br>
[[YslamIslam]]da uly günälere<ref>https://ru.m.wikipedia.org/wiki/Грехи_в_исламе</ref> mysal: [[Remezan]] aýynda sebäpsiz [[oraza]] tutmazlyk, [[Alla]] [[şirk]] goşmak, öýde ýa-da howlyda janly zadyň suratyny ýa-da heýkeli goýmak, wagty boş geçirmek(haýyrsyz, sebäpsiz boş), enäň-ataň diýenini etmezlik, günä işi gurnamak, [[zekat]] tölemezlik (eger [[nisab]] bolmasa), aluw-satuwda aldaw, ýalan kasam bermek, [[ene-ata]] we [[ýakyn garyndaş]]laryň bilen araňy üzmek, sebäpsiz [[namaz]]y goýbermek(okamazlyk), [[yslamislam]] goragy üçin söweşilýän döwürde uruşdan gaçmak, göterim; prosent (süýthorlyk), jadygöýlik bilen meşgullanmak, aldaw; ýalan, jalaýlyk; pul sowrujylyk; biderek harç edijilik; bisarpalyk we şuňa meňzeşler.
<br>
'''76 sany uly günäler:'''
{{uly_gunaler}}
: 1. [[Allah]]a birini ýa-da bir zady deňemek ([[şirk]])
: 2. Haksyz ýere adam öldürmek
: 3. Jadygöýlik ([[sihr]])
: 4. [[Namaz|Ybadat]]a geleñsiz bolmak
: 5. [[Zekat]] tölemekden boýun gaçyrmak ([[nisab]] bolmasa)
: 6. Ene-atañ diýenini etmezlik (eger günäli zady buýrmasa)
: 7. [[Ribä|Süýthorlyk]] etmeklik
: 8. Ýetimiň emlägini almak
: 9. Hadys oýlap tapmak
: 10. Sebäpsiz agyz beklemezlik
: 11. Uruş meýdanyndan gaçmak (gaçgaklyk)
: 12. [[Zyna]], ahlaksyzlyk
: 13. Halky aldaw we zalymlyk bilen dolandyrmak
: 14. Spirtli içgileri içmek
: 15. Ulumsylyk, gopbamlyk, tekepbirlik
: 16. Ýalan şaýatlyk
: 17. Gomoseksualizm
: 18. Dogruçyl zenana töhmet atmak
: 19. Oljalary, halk gaznasynyň baýlygyny we sadakalary bikanun ulanmak
: 20. Kesekiniň mülküni(zadyny) eýelemek
: 21. Ogurlyk
: 22. Talaňçylyk
: 23. Ýalandan ant içmek
: 24. Ýalan
: 25. Öz janyňa kast etmeklik
: 26. Sud çözgüdinde wyždansyzlyk
: 27. Aýalyň, gyzyň we şuňa meňzeşleriň özlerini ýaramaz (ýeňil) alyp barmagyna ýol bermek
: 28. Zenanyň erkeklere meňzemegi, erkegiň zenanlara meňzemegi
: 29. Galp toý
: 30. Gan, maslyk we doňuz iýmek
: 31. Peşewe seresapsyz bolmak
: 32. Dinsiziň salgyt ýygnamagy
: 33. Ikiýüzlülik
: 34. Dönüklik
: 35. Din ylmyny bu dünýä üçin öwrenmek we olary bu dünýä üçin ýaşyrmak
: 36. Edilen ýagşylyga nägile bolmak
: 37. Takdyry inkär etmek
: 38. Başgalaryň syryny açmak
: 39. Nälet
: 40. [[Mukmin]] patşanyñ permanyna boýun egmezlik
: 41. Bilgiçleriň we öňünden bilijileriň sözüne ynanmak
: 42. Zenanyň äriniň diýenini etmezligi (eger günä buýrmasa)
: 43. Garyndaşlar bilen gatnaşygy kesmek
: 44. Janly zadyň suratyny çekmek
: 45. Gybat
: 46. Ölene (uly) ses edip aglamak
: 47. Nesildäki adamyň gybatyny etmek
: 48. Göwne degmek we kiçeltmek
: 49. [[Musulman]]a ýarag çenemek we [[iman]]syz diýip aýyplamak
: 50. Musulmana dil we zelel ýetirmek
: 51. Dindarlara zyýan ýetirmek
: 52. Ýaragy göz üçin uzaltmak (kelpeňlik)
: 53. Erkekleriň ýüpek geýinmegi we altyn dakynmagy
: 54. Guluň gaçmagy
: 55. [[Alla]] üçin soýulmadyk gurban mal
: 56. Ýer (mellek) meýdanyň araçägini aňladýan belligi üýtgetmek, çalyşmak
: 57. [[Pygamber]]iň [[sahaba]]laryna dil ýetirmek
: 58. [[Ansar]]lara dil ýetirmek
: 59. [[Günä]] we gadagan zatlara çagyrmak
: 60. Ýasama saç dakynmak we taturowka etdirmek(etmek)
: 61. Musulmana ýarag çenemek
: 62. Öz kakaň däl adamy kaka diýip hasap etmek
: 63. Erbet zady guman etmek
: 64. Iýip içmek üçin altyn we kümüş gap-gaçlary ulanmak
: 65. Jedel
: 66. Guly urmak, ezýet bermek we biçmek
: 67. Kem ölçemek
: 68. [[Allah]]yň gazabyndan özüňi aman bilmek
: 69. Alladan umydyňy üzmek
: 70. Berlen haýryň gadyryny bilmezlik
: 71. Suw köp bolup, ony adamlara bermekden ýüz döndürmek
: 72. Haýwana tagma basmak
: 73. Humarly oýunlar
: 74. [[Mesjid Haram]]da günä etmek
: 75. Sebäpsiz ýere [[Juma]] [[namaz]]dan galmak we ony ýeke bolup okamak
: 76. Musulmanlara garşy içaly bolmak we ýaşryn olaryň syryny ýaýmak
<br>
{| class="wikitable"
!colspan="1"|[[Göz]], [[gulak]], [[dil]], [[el]], [[aýak]], [[garyn]] we jyns organ. Bular [[yslamislam]]da günä (sebäp) edip biljek beden agzalary(organlary).
|}
<br>
== Ynamda günä ==
* Ynamsyzlyk, şübhe ([[kufr]]).
* Ikiýüzlilik ([[nifaknifäk]]).
* Köphudaýlylyk ([[şirk]]).
* [[Din]]den çykanlyk ([[riddariddä]]).
<br>
== Ýürekde günä ==
Line 34 ⟶ 110:
<br>
== Gözde günä ==
* [[Şöwhet]]li serediş (diňe nikada[[nika]]da duran kişiňe seretmekde hiç günä ýok)
* [[Awrat]] ýerlere seretmek. Zenanlar üçin awrat diňe ýüzden, goşardan beýleki hemme ýeri degişlidir (käbir ýurtlarda olary hem ýapýarlar), beden agzalar köýnege seredeniňde bildirmeli däl. Erkekler üçin awrat göbekden dyza çenli (dyzyň özi hem degişli). Telewizorlarda, telefonlarda, smartfonlarda, kompýuterlerde we şuňa meňzeş islendik wirtual enjamlarda '''awrat''' ýeri görmek (başgalara görkezmek we paýlaşmak ondan hem agyr günä, her görkezilen we paýlanylan, olaryň hem paýlaşan sanyna görä günä bar).
* Adama ýigrenji seretmek.
* Başga öýe, ammara, howla we şuňa meňzeşlere ogryn garama (gizlin äňetme, jyklama).
* Telewizor (smartfon, laptop, telefon, we ş.m.) ýaly zatlarda biderek (serial, film(kino), sport, teleşow, reklama, peýdasyz(haýyrsyz) samsyk zatlary we ş.m.) zatlary görüp [[wagt]] geçirmek ([[Kuran]] diňlemek, [[hadys]] diňlemek, öwrenmek, halka zyýansyz, özüñi ýa-da başga birini günä eltmejek hünär öwrenmek bolar).
<br>
=== Gulakda günä ===
Line 57 ⟶ 133:
* Gyjalat (mann).
* Lakgylyk, ýaňralyk, boş sözlülik (lägu).
<br>
{| class="wikitable"
!colspan="2"|Zyhar
Line 63 ⟶ 138:
|Erkegiň öz aýalyna: "'''Sen meniň ejem ýaly...''''" diýip, öz aýalyny eje ýaly hasaplap onuň bilen jyns gatnaşygy kesmek. Beýle etmek düýbinden ýalňyş.
|}
<br>
{| class="wikitable"
!colspan="2"|Paýyş sözlülik (bäzäg)
Line 74 ⟶ 148:
|-
|'''Namima''' - ({{lang-ar|نَمِيمَة‎}} | ''töhmet, gybat'')
tersleşdirmek (arasyny bozmak), sögüşdirmek üçin bir adamdan başga bir adama iberilýän söz, gybat. '''Namima''' (gybat) bolmagy üçin bir adam barada çyn aýtmak hem ýeterlikdir.
|}
<br>
{| class="wikitable"
!colspan="1"|Ýalan
|-
|'''Ifk''' ({{lang-ar|إفك}}) - adama edilýän (edilen) töhmet. Töhmet uly günä bolansoň ''töhmetçiler'' [[Alla]]nyň gazabyna galarlar (toba etmese). Iň uly töhmet köphudaýlylyk ([[şirk]]), [[Alla]]dan başga kimdir birinde güýç bar diýip ynanmak ýalan(ýalňyş).
|}
<br>
{| class="wikitable"
!colspan="1"|Zur
|-
|'''Zur''' ({{lang-ar|زور‎}} — ''ýalan'') — ýalan.
|}
<br>
{| class="wikitable"
!colspan="1"|Töhmet ([[buhtan]])
|-
|'''Buhtan''' ({{lang-ar|بُهْتَان‎}}) — ''nädogry, ýalan; töhmet; gybat'') — gybat, töhmet.
|}
<br>
=== Jyns organda günä ===
* [[Nika]]syz jyns gatnaşygy ([[zyna]]).
Line 101 ⟶ 171:
* Mal bilen jyns gatnaşygy etmek.
* Onanizm.
* Aýbaşy(görüm) döwründe, çaga doglandan soňky döwründe, bularyň möhleti dolandan soň doly we dürs [[gusul]] alynýança jyns gatnaşyk etmek.
* GörkezmesiMaşgala gadaganýassykdaşyñdan başga kişilere jyns organy görkezmek.
* [[Gabyr]]a (mazarda), kölegede, adamlaryň dynç alýan ýerinde, akar [[suw]]a (ýata suwa) we şuňa meňzeş ýerlere - meýdan etmek.
 
<br>
=== Elde günä ===
* Aýdym düzmek.
Line 114 ⟶ 184:
* Parahorlyk.
* Humarly oýunlar (poker, kazino...)
* [[Zyna]] islegi bilen erkek zenanyň, (ýa-da zenan erkegiň) ýüzüne el degirmek.
* Heýkel, but ýasamak.
* Aýtmasy gadagan zady ýazmak.
* Täretsiz [[Kuran]]y eldemek ([[gusul]] bozlup gusulsyz okamak hem bolmaýar, diňe durmuşda ulanylýan dogalar bilner. Meselem: "[[Bismillä]]").
* Oýun oýnamak.
 
<br>
=== Aýakda günä ===
* Ärsiz ýa-da ýakyn garyndaşsyz ([[mähräm]]siz) syýahat etmek.
* [[Namaz|Ybadat]] edip duranyň öňünden bidüzgün geçmek([[sutra]]).
* Gulyň, bergidaryň, aýalyň we ş.m. gaçmagy.
* Ulumsy, öwünjeň ýörüş.
* Täretsiz [[metjitmesjid]]e girmek.
* Sygyrmak.
* Oýun oýnamak.
 
<br>
=== Garynda günä ===
* Çilim çekmek.
* Süýthorlyk, ogrulyk we şuňa meňzeş ýollar bilen iýilýän iýmit.▼
* Nas atmak.
* Ýasama, himikatly önümleri iýmek.
▲* [[Ribä|Süýthorlyk]], ogrulyk we şuňa meňzeş ýollar bilen iýilýän iýmit.
* Spirtli içgileri, beýhuş ediji we şuňa meňzeşleri iýmek, içmek (narkotik).
* Şerigatda iýmesi gadagan mallaryň (doňzyň, maslygyň, ýyrtyjyň, [[Alla]]nyň ady bilen öldürilmedik haýwanyň) etini, hapa([[nejasat]]) iýmiti iýmek, içmek.
* Şübheli her dürli önümleri iýmek (konditer, buzgaýmak, gazly we gazsyz gaplanan içgiler (reňksiz (reňklendirilmedik) we artykmaç zat goşulmadyk suwy içse bolýar '''(mysal üçin: ýürek bulaşmany, atrawleniýany, içiňi arassalamak üçin diňe gazlandyrylan suwy içse bolar)'''), tort, süýji, şokolad, peýnir, şöhlat(калбаса), koffee we şuňa meňzeş ýasama önümler (olary köpüsinde howply [[iýmitlik goşundylar]]y bar).<ref>https://play.google.com/store/apps/details?id=com.food.addictives.activities.ruscommercial</ref>
 
<br>
== Şeýle-de ==
* [[KapyrKäfir]]
* [[Şirk]]
* [[Ýalan]]
 
== Salgylanmalar ==
{{Çeşmeler}}
<ref>https://play.google.com/store/apps/details?id=com.food.addictives.activities.ruscommercial</ref>
<ref>https://ru.m.wikipedia.org/wiki/Грехи_в_исламе</ref>
Çeşmesi: "https://tk.wikipedia.org/wiki/Günä"