Beýni ýarym şarlary: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

Uly ýarym şar laryň gabygynyň işi örän cylşyrymlydyr we köpdürlüdir. Haýwanlarda geçirilen tejribeler we näsag adamlarda geçirilen gözegçilikler gabygyň işlerinin käbirlerini takyk lamaga kömek etdi. Beýni gabygynyň ýeňse ülşünde görüş zolagy ýerleşyär. Ol görüş habarlaryny kabul etmegi we görüş şekillerini kemala getirmegi ýerine ýetirýär. Görüş gyjyndyryjylaryny tapawutlandyrmak diñe gabygyň şol böleginin kadaly yagdaýynda amala aşyrylýar. Kelle beýnisiniň gabygynyň çek ge ülüşlerinde eşidiş zolaklary ýerleşyär. Şu meydan laryň üstünden ses gyjyndy- ryjylaryny tapawutlandyr- ýan reflekslerin yaýy geçyär. Başgaça aýdylanda, şu mey danlara eşidiş reseptorlarynda ýüze çykan oýanyşlar gelip ýetýärler. Kelle beýnisinin gaby- gynyň depe ülşünde duýgy merkezleri ýerleşyär. Ol mer kezlere deriden, sünklerden, bogunlardan we myşsalardan duýgy maglumatlary gelip düşyärler. Bu ýerde deri myşsa duýuş zolagy ýerleşyär. Şonuň üçin hem merkezi joýajygyň iki gapdalynda- da ýerleşen gabygyň zaýa bolmagy, deri duýgurlygynyň ýit. megine we hereketin bolmagyna getirýär. Mundan başga-da uly ýarym şarlaryň gabygynyn çekge ülüşlerinin hersiniñ içki ýüzlerinde tagam biliş we ys alys zolaklary ýerleşýär. Adamyň kelle beýnisiniň gabygy, özünin gurluşy we ýerine ýetirýän işleri boýunça çylşyrymlydyr. Onuň käbir ýerleri diñe adam bedeni üçin mahsusdyr. Mundan başga-da adamyň ýarym şarlarynda ýöriteleşdirilen bölümleri bar. Sol bölümleriň işjenlikleri netijesinde, beýninin käbir ýokarv derejeli işleri ýerine ýetirilýär. Mysal üçin, beýniniň maňlay ülşi adamyň özüni alyp barys derejesinin hem-de zähmet işjeňliginin düzgünlerini gurmak ukybynyň ösmegini üpjün edýár. Adamyň duýgy ukybynyň has ýokary bolmagy kelle beýnisinin gabygynyň maňlaý bölüminiň ösenligi bilen düşündirilýär.