|
|map=}}
'''Türkmen dili''' ençeme müňýyllykmüṇyıllık taryhytarîhı bolan türkmen halkynyňhalkınıṇ millimillî dilidir. '''Türkmen dili''' - türkitürkî dilleriňdilleriṇ oguzoğuz dilleri toparynatoparına degişlidirdeğişlidir. Ol [[Türkmenistan|TürkmenistanyňTürkmenistạnıṇ]] resmiresmî dili bolmak bilen, şeýleşeyle hem [[Eýran|Îrạnda]]da, [[Owganystan|Afğạnıstạnda]]da, [[Türkiýe|Türkiyede]]de, [[Garagalpagystan|Karakalpağıstạnda]]da, [[Täjigistan|Tẹciğistạnda]]da, [[Gazagystan|Kazağıstạnda]]da, [[Özbegistan|Őzbeğistạnda]]da, StawropolStavropol ülkesinde, AstrahanAstrahạn oblastyndaoblastında bölekleýinbőlekleyin ulanylýarulanılyạr.
Hẹzirki zamạn türkmen edebî diliniṇ kemạla gelip başlạn eyyạmı Mağtımkulı Fırạğîdan başlanyạr ve onuṇ ösyẹn ve kẹmilleşyẹn dövri tẹze kalkınış eyyạmıdır.
Häzirki zaman türkmen edebi diliniň kemala gelip başlan eýýamy [[Magtymguly|Magtymguly Pyragydan]] başlanýar we onuň ösýän we kämilleşýän döwri täze galkynyş eýýamydyr.
[[Türkmen elipbiýi|ElipbiýElifbiy]]
== TaryhyTarîhı ==
ÖzŐz köküni [[Oguz han|Oğuz hạn]] türkmenden alypalıp gaýdýankaydyạn '''türkmenTürkmen dili''' ýetmişdenyetmişden gowrakkovrạk döwletdövlet gurankuran [[Türkmenler|türkmenleriňtürkmenleriṇ]] durmuşyndadurmuşında aýgytlyayğıtlı hyzmatyhıdmatı ýerineyerine ýetiripdiryetiripdir weve häzirhẹzir hem [[Türkmenistan|GaraşsyzKaraşsız, bakybạkî BitarapBîtaraf TürkmenistandaTürkmenistạnda]] döwletdövlet dili hyzmatynyhıdmatını ýerineyerine ýetirýäryetiryẹr. '''Türkmen dili''' daşarydaşarı ýurtdayụrtda ýaşaýanyạşayạn [[Türkmenler|türkmenleriňtürkmenleriṇ]] hem millimillî dilidir. „Gorkut„Korkut Ata” eposy‘epics’i, [[Ýusup Balasagunly|ÝusupYusuf BalasagunlynyňBalasağunlînıṇ,]], HojaHoca Ahmet ÝasawynyňYasavînıṇ, [[Ýunus Emre|ÝunusYụnus EmräniňEmrẹniṇ,]], [[Alyşir Nowaýy|Nowaýynyň]]Novayînıṇ, NesiminiňNesîmîniṇ, FizulynyňFizulînıṇ, [[Döwletmämmet Azady|AzadynyňẠzạdînıṇ,]], [[Magtymguly|MagtymgulynyňMağtımkulînıṇ,]], AndalybyňAndalîbıṇ ... eserleri türkmen dilinde ýazylypdyryazılıpdır weve asyrlaryňasırlarıṇ dowamyndadovạmında türkmen halkynahalkına gullukkulluk edip gelipdir.
1990-njyncı ýylyňyılıṇ 24-njinci maýynda‘may’inde [[Türkmenistan|TürkmenistandaTürkmenistạnda]] dil hakyndahakında kararkarạr kabulkabụl edildi weve 1993-njinci ýylyňyılıṇ 12-njinci aprelinde‘april’inde täzetẹze türkmen elipbiýineelifbiyine geçmek hakyndahakında PermanFermạn kabulkabụl edildi. 1996-njyncı ýylyňyılıṇ 1-njinci ýanwarynda‘January’sinde türkmen millimillî elipbiýielifbiyi ulanylyşaulanılışa girizildigîrizildi. GadymKadîm döwürlerdedövürlerde [[türkmenler]] arap elipbiýinielifbiyini ulanypdyrlarulanıpdırlar... TürkmeniňTürkmeniṇ häzirkihẹzirki ulanylýanulanılyan edebiedebî diliniňdiliniṇ döreýşidöreyşi köp kişi tarapyndantarafından [[Magtymguly|MagtymgulynyňMağtımkulînıṇ]] şygryýetişığrıyeti bilen baglanyşdyrylýarbạğlanışdırılyạr. [[Magtymguly|Mağtımkulı]] ilkinjileriňilkincileriṇ hataryndahatarında halkyňhalkıṇ ulanýanulanyạn dilini özőz çylşyrymlyçılşırımlı dinidînî-pelsepi‘philosophy-sosial‘social temalarda‘theme’lerde ýazylanyazılan şygyrlarynaşığırlarına sygdyrmagysığdırmağı başarypdyrbaşarıpdır. Şol bir wagtyňvağtıṇ özündeőzünde gündelik türkmen durmuşynyňdurmuşınıṇ meselelerine hem öränörẹn ýitiyiti çemeleşmegiňçemeleşmeğiṇ hötdesinden gelendigigelendiği üçinüçîn türkmenleriňtürkmenleriṇ weve beýlekibeyleki [[Merkezi Aziýa|Merkezî ‘Asia]] halklarynyňhalklarınıṇ arasyndaạrasında aýratynayratîn hormata eýedireyedir. HäzirkiHẹzirki döwürdedövürde türkmen dili halkarahalkạra resmiresmî duşuşyklaryňdụşuşıklarıṇ, simpoziumlaryň‘symposium’larıṇ, ylmyılmî maslahatlaryňmaslahatlarıṇ diline öwrüldiövrüldi. DaşaryDaşarı ýurtlardayụrtlarda hem türkmen dili öwrenilipövrenilip başlanyldybaşlanıldı.
== Görnüşleri ==
|
