Osman imperiýasy: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

'''Osman imperiýasy''' ýa-da '''Osmanly hökümdarlygy''', resmi— '''Beýik Osmanly döwleti''' ({{lang-ota3|دولت عالیه عثمانیه|Döwlet-i Aliýýe-i Osmaniýýe}}) — Oguzlaryň/Türkmenleriň [[Gaýy]]« taýpasyndan gelen [[osmanly soltanlary]]nyň häkimiýeti astynda [[1299]]-njy we [[1923]]-nji ýyllar aralygynda höküm süren köpmilletli [[döwlet]]. Ýewropada Osman imperiýasyna köplenç halatda '''OttomanOsmanly imperiýasy''' ýa-da '''Türk imperiýasy''' diýip at berilýär. [[16-njy asyr|16]]—[[17-njy asyr|17]]-nji asyrlarda gülläp ösen döwründe ol [[Kiçi Aziýa]]ny (Anatoliýa, Anadoly), [[Ýakyn Gündogar]]y, [[Demirgazyk Afrika]]ny, [[Balkan ýarymadasy]]ny hem-de onuň demirgazyk tarapyndaky [[Ýewropa]] ýerlerini öz içine alypdyr.Osman imperiýasyny Osman beg 1299-nji ýylda esaslandyrypdyr.

Umumy pikire görä, Osman imperiýasy 1299-njy ýylda garaşsyz döwlet hökmünde ýüze çykypdyr. Şeýle-de bolsa, Prof. Dr. Halil İnalçik we käbir beýleki alymlar Osman imperiýasynyň 1299-njy ýylda Wizantiýa garşy Koýunhisar söweşinden soň Söğütde däl, 1302-nji ýylda ovalowadaowalowada döwlet derejesini alandygyny öňe sürýärler. Stambul bilen çäklenýän şäher döwletine öwrülen Gündogar Rim (Wizantiýa) imperiýasyny weýran etdi we käbir taryhçylaryň pikiriçe, bu Täze Asyryň başlangyjydy. XVI-XVII asyrlarda Osman imperiýasy iň ýokary derejesine ýetende, üç yklymda ýaýrap, Balkanlaryň, Eastakyn Gündogaryň we Demirgazyk Afrikanyň aglaba böleginde agdyklyk edipdir. Theurduň serhetleri günbatarda Gibraltar bogazyna, gündogarda Hazar deňzi we Pars aýlagy, Awstriýa, Wengriýa we demirgazykda Ukrainanyň käbir bölekleri, günortada Sudan, Eritreýa, Somali we Yemenemen bilen uzaldy. 10] Osman imperiýasy 29 welaýatdan we Moldawiýa, Erdel we Wallahiýa häkimlerinden ybarat bolup, olara özbaşdaklyk berildi. Döwletiň käwagt daşary ýurtlarda-da sözleri bar. Atlantik ummanynda gysga möhletli ýer girdejisine Lanzarote (1585), Madeira (1617), Westmannaýjar (1627) we Lundy (1655) degişlidir.