Awaza milli syýahatçylyk zolagy

Awaza milli syýahatçylyk zolagy - Türkmenistanyň Milli Syýahatçylyk Zolagy (Awaza-MSZ). Hazar deňziniň gündogar kenarynda, Türkmenbaşy şäherinden 12 km günbatar tarapynda ýerleşýär. 15 iyunda 2009 - birinji 3 oteller girizildi.

Awaza-MSZ

Hazar deňziniň Türkmenistana degişli kenarýakasy örän täsin jana şypaly ýumşak howasy we baý tebigy mümkinçilikleri bilen tapawutlanýan ekologik taýdan arassa zolakdyr.

Bu taslama Türkmenistanyň diňe özünden 1 milliarddan gowrak $-ny, daşary ýurt maýa goýujylaryň 4 milliard $-ny gönükdirmek göz öňünde tutuldy. Häzirki wagtda Awa­za­nyň meýdany 1,700 gektar möçberinde kesgitlenildi. Şeýle hem ilkinji nobatda gurluşygy alnyp barylmaly 90 sany ýer ülüşleriniň sanawy we möçberi tassyklanyldy. Olaryň arasynda täze howa menzili top­lu­myny, «Awazany» howa menzili bilen birikdirýän awtomagistraly, kuw­wat­ly gaz turbina elektro­be­ke­dini, suw süýjediji we aras­salaýyş desgalary, suw geçiriji ulgamy gurmak ýaly işler bar. Şeýle hem iş meýilnama laýyk­lyk­da, Türkmenbaşy şä­he­rinde suw üpjünçilik we lagym sorujy bekedini döwrebaplaşdyrmak işleri alnyp barylýar. Bir söz bilen aýda­nyňda uzak möhletleýin ösüşe niýetlenen häzirki zaman inženerçilik-kommunikasiýa infrastrukturasyna degiş­li ähli zatlar göz öňünde tutuldy. Eýýäm şu ýylýň özünde «Awaza» Milli syýahatçylyk zolagy dynç alýanlaryň ilkinji toparyny kabul etmäge taýýarlyk görýär. Munuň üçin Hazar deňziniň ajaýyp kenarynda birinji derejeli myhmanhanalaryň birbada altysy öz gapylaryny giňden açar.

Dürli ýurtlaryň we şäherleriň tejribesi erkin ykdysady we dynç alyş zolaklarynyň halklary ýakynlaşdyrýandygyny, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmäge ýardam edýändigini, şol sebitiň we tutuş ýurduň ösmegine kuwwatly itergi berýändigini görkezýär. Şonuň üçin Prezidentimiz bu ajaýyp Türkmenbaşy şäherini we Hazaryň kenarýakasyny öz içine alýan erkin ykdysady zolagyny döretmek hakynda Karar kabul etdi.

Awaza-MSZ projected hotel 11.000 m2
Awaza-city, MSZ

Dünýäde erkin ykdysady zolaklaryň 25-den gow­rak görnüşi hereket edip, olaryň umu­my sany 2000-e golaýdyr. Ola­ryň arasynda gümrük er­kin zolaklary, paçsyz zolak­lar, erkin daşary ýurt­la­ra haryt çykarmak bo­ýun­ça önümçilik zolaklary, er­­kin telekeçiligiň ykdysady zo­lagy, tehniki ykdysady ösüş zolagy, ylmy-senagat park­laryny (tehnoparklary) we birnäçe beýleki erkin yk­dysady zolaklaryň gör­nüş­lerini mysal getirip bo­lar. Halkara tejribesinde erkin ykdysady zo­laklar örän giňden ulanylýar. Mysal üçin, güm­rük erkin zolaklarynda önümçiligi ös­dür­mäge amatly şertler döretmek üçin söw­da erkinligi berilyär. Bu bolsa, ýurduň eks­port mümkinçiliklerini giňeldýär. Şeýle ýag­daý Wengriýada has meşhurlyk gazandy, bu ýerde 2000-nji ýylda 126 sany şeýle zo­lak hasaba alyndy.

Daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmekde Hytaý Halk Respublikasynyň tejribesi has üstünlik gazandy. Bu Respublikada maýa goýujylara giň meýdanlar we 50 ýyllyk möhlet bilen zolaklar ulanmaga berilýär. Şu ýagdaýda daşary ýurt we ýerli maýa goýujylar işini giňeltmäge, uzak möhletiň dowamynda peýda almaga we ykdysady zolaga köp möçberde serişdeleri ­gö­nükdirmäge mümkinçilik gazanýarlar. [1][permanent dead link]

Taryhy düzet

 
Aerial view of Awaza in May 2009.

Awaza – Türkmenbaşy şäherinden 20 kilometrlikde, Hazar deňziniň demirgazyk-gündogar kenarynda ýerleşýän şäherçe.

Açyk deňziň (“köküziň”) alkymynda ýerleşýändigi üçin, bu ýerde ýelli günler köp bolýar. Ýel hemişe diýen ýaly demirgazyk-günbatar tarapdan öwüsýär. Oňa ýerli ilat “jylawaz” diýýär. Gaý günleri kenara urýan tolkunlaryň güwwüldisinden, owazyndan ýaňa ses alşyp bolanok. Bu sözüň ýa-da adyň deňziň mydama owaz edip durmagy bilen baglanyşykly bolmagy mümkin. Aşöý – gämide nahar bişirilýän ýer. Türkmen nawlarynda aşöý gapakdan aşakdaky kaýutda ýerleşerdi.

Aşpez – gämide nahar bişirýän adam; ozal ýelkenli nawda aşpeze «ýaşkiçi» diýilýärdi. Sebäbi hojalyk işlerini ýaşkiçi (ýunga) ýerine ýetirýärdi.

Zaman-Turkmenistan. Ş.Borjakowyň «Türkmen diliniň deňiz we derýa leksikasynyň gysgaça sözlügi» atly kitabyndan.[permanent dead link]

Timetable düzet

  • «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň 2007-nji ýylyň 24-nji iýulynda çykaran 8855-nji kararyna laýyklykda syýahatçylyk zolagyny döretmegiň we ösdürmegiň döwlet maksatnamasynyň durmuşa geçirilişini çaltlandyrmak, şeýle hem syýahatçylyk zolagynda ilkinji nobatda ulanylmaga beriljek şypahanalary, myhmanhanalar toplumyny gurşap alýan meýdanda medeni-dynç alyş seýilgähleriniň gurluşygyny ýaýbaňlandyryp, ildeşlerimiz we daşary ýurtly jahankeşdeler üçin ýokary derejeli dynç alyş şertlerini döretmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy baradaky komitet «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň çäginde teatrlaşdyrylan interaktiw deňiz çüwdürimler toplumyny, amfiteatry, çagalaryň attraksionly oýun meýdançalaryny, kafeleri, awtoduralgalary, gök zolaklary, tehniki binalary öz içine alýan, umumy meýdany 83 600 inedördül metr bolan seýilgähiň we gurluşyk işleriniň buýrujysynyň wezipelerini, «Türkmennebitgazgurluşyk» döwlet konserni bolsa baş potratçynyň wezipelerini ýerine ýetirmeli. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy baradaky komitete seýilgähiň taslamasyny düzmek hem-de teatrlaşdyrylan interaktiw deňiz çüwdürimler toplumynyň gurluşyk-gurnama işlerini ýerine ýetirmek barada kömekçi potratçy hökmünde Birleşen Arap Emirlikleriniň «Fountains International Trading LLC» kompaniýasy bilen goşulan baha üçin salgyt hasaba alynmanda umumy bahasy 27,086,843 amerikan dollary bolan şertnamany baglaşmaga ygtyýar berildi. Gurluşyga 2009-njy ýylyň iýun aýynda başlamak we ony 2010-njy ýylyň iýun aýynda ulanmaga tabşyrmak bellenildi. www.turkmenistan.gov.tm 16.06.2009[permanent dead link]


  • «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň 2007-nji ýylyň 24-nji iýulynda çykaran 8855-nji Kararyny ýerine ýetirmek, şeýle hem «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda berkarar Türkmenistan döwletimiziň raýatlarynyň medeniýetli dynç almagy üçin has oňaýly şertleri döretmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Oňa laýyklykda Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligine: Türkmenistanyň Dokma senagaty we söwda pudagyna degişli ministrlikleriň we pudak edaralarynyň adyndan baş buýrujy hökmünde «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda 250 orunlyk otelli dynç - alyş merkeziniň taslamasyny düzmek we ony ulanmaga doly taýýar edip gurmak barada «Çizgi Muhendislik Mumessillik Taahut Tijaret San. Paz. Ltd. Şti.» türk kompaniýasy bilen goşulan baha üçin salgyt hasaba alnanda umumy bahasy 34,877,839 amerikan dollary bolan şertnamany baglaşmaga, otelli dynç alyş merkezini gurmak işlerini Türkmenistanyň dokma senagaty we söwda pudagyna degişli ministrlikleriň we pudak edaralarynyň özara ylalaşygy boýunça deň paýlarda olaryň serişdeleriniň hasabyna maliýeleşdirmäge ygtyýar berildi. Gurluşyga 2009-njy ýylyň iýul aýynda başlamak we binany 2011-nji ýylyň ýanwar aýynda ulanmaga tabşyrmak bellenildi. www.turkmenistan.gov.tm 16.06.2009[permanent dead link]
  • Ýurdumyzyň syýahatçylyk zolaklaryny döretmegiň we ösdürmegiň döwlet maksatnamasynyň durmuşa geçirilişini çaltlandyrmak, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda köçeleriň ähli inžener ulgamlaryny we desgalaryny ýanaşyk ýerler bilen abadanlaşdyryp, ýokary derejede gurmak hem-de Türkmenistanyň Prezidentiniň 2009-njy ýylyň 20-nji ýanwarynda çykaran 10195-nji kararyny ýerine ýetirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy baradaky komitete «Sehil Inşaat Endustri we Tijaret Limited Şirketi» türk kompaniýasy bilen «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda aşakda görkezilen desgalaryň taslamalaryny düzmek, gurluşyk-gurnama we abatlaýyş işlerini ýerine ýetirmek barada goşulan baha üçin salgyt hasaba alynmanda umumy bahasy 94,103,472 amerikan dollary bolan şertnamalary, şol sanda:

bir awtomobil ýolunyň köprüsini gurmak barada, köçeleriň gök zolaklarynda agaç nahallaryny we dürli ösümlikleri ekmek hem-de suwaryş ulgamyny gurmak barada, köçeleri yşyklandyryş ulgamlary bilen enjamlaşdyrmak barada, köçeleri abadanlaşdyrmak barada şertnamalary baglaşmaga ygtyýar berildi. Gurluşyga 2009-njy ýylyň iýun aýynda başlamaly we desgalary 2010-njy ýylyň iýun aýynda ulanmaga tabşyrmaly. www.turkmenistan.gov.tm 16.06.2009[permanent dead link]

  • «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň 2007-nji ýylyň 24-nji iýulynda çykaran 8855-nji Kararyny ýerine ýetirmek, şeýle hem «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda maýadarlaryň serişdeleriniň hasabyna gurluşyk-gurnama işlerini alyp barmak üçin oňaýly şertleri döretmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti birnäçe Buýruga gol çekdi. Resminamalara laýyklykda: Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesine dynç alyş öýlerini gurmak üçin, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda 5 gektar ýer bölegi; Russiýa Federasiýasynyň «Finansowaýa Inwestisionnaýa Kompaniýa AAA» açyk paýdarlar jemgyýetine ýokary derejeli myhmanhanany gurmak üçin, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda 12,5 gektar ýer bölegi; Tatarystan Respublikasynyň (Russiýa Federasiýasy) «KER-Holding» inžiniring kompaniýasyna «Lyžaly-sport» toplumyny gurmak üçin, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda 18 gektar ýer bölegi kärendä berildi. www.turkmenistan.gov.tm 16.06.2009[permanent dead link]


Daşarky çykgytlar düzet