Troýan aty, Odisseýiň Troýan diwarlaryndan geçip, şähere girmeli agaç at modelidir.  Uruş takmynan 10 ýyl bäri dowam edýär.  Esgerler içgysgynç we ýadaw.  Akyllylygy sebäpli Afiny tarapyndan hem söýülen Odisseus agaç at ýasamak pikirini öňe sürýär.  Meýilnama görä, Aheýler gaty uly agaç atyny galdyryp, söweşden yza çekilýän ýaly.  Odisseý we beýleki görnükli serkerdeler atyň içinde gizlenýän bolsa, beýlekiler deňze gidýärler we gämileri Troýanlaryň görüp bilmeýän Bozcaadanyň aňyrsynda gizleýärler.  Meýilnamanyň işlemegi üçin agaç atyň Troýanyň diwarlaryna girmegini üpjün etmek üçin Ahean esgerini at bilen goýýarlar.  Aheanlaryň yza çekilişini gören Troýanlar, günbatar derwezäniň öňündäki ullakan agaç atyň ýanyna barýarlar.  Şol bir wagtyň özünde peýda bolan Sinon atly Ahean esgeri, grekleri ýigrenýändigini, Aheýleriň gaýdyp gelmegi üçin zerur bolan şemalyň pidasy hökmünde saýlandyklaryny we gaçandygyny aýtdy.


Agaç at Afiny taňrysyna mukaddes gurbanlyk hökmünde guruldy.  Uly bolmagynyň sebäbi, Troýanlaryň dar şäher derwezelerinden şähere girmeginiň öňüni almakdyr.  Aheanlylaryň garaşýan zady, Troýanlaryň bu aty ýakmagy we ýok etmegi.  Şeýlelik bilen, Afiny hudaýynyň Troýa gaharyny getirerler.  Theöne Troýanlar aty şähere alyp, ony gorasa, Afinynyň merhemeti Troýanlara gider.

Ahean esgeriniň sözlerine ynanýan we parahatçylyk gurmak isleýän Troýanlar bu sözlere ynanýarlar we agaç aty içeri alýarlar.  Gijelerine parahatçylyk dabaralary bilen hezil edip, alkogolyň täsirine aralaşyp, Troýanlary atyň içindäki Ahean Warriors awlaýar.  Bu aralykda, Troýanyň diwarlaryna ýakynlaşan Ahaly goşunynyň güýçlenmegi bilen Troýa şäheri düýbünden weýran boldy.  Troýanyň doly ýakylan bu gyrgynçylygyndan soň Menelous Heleni alyp, Gresiýa gitdi.


Troýan atynyň hakykatdanam barlygy belli däl.  Gomeriň aýdan hekaýasynda agzalsa-da, munuň metaforadygyny pikir edýän taryhçylar hem bar.  Bu taryhçylaryň pikiriçe, Troýan aty aslynda gurulmandyr we ýer titremeleriniň hudaýy bolan Poseýdonyň nyşany bolan bu at, Gomer tarapyndan Troýan diwarlaryna girmek hadysasy üçin metafora hökmünde ulanylypdyr öýdülýär. ýer titremesi bilen weýran boldy.