Aleksandr Dýuma

1802-nji ýylda Fransiýanyň Wille-Kotre diýlen ýerinde, general Tom Aleksandr Dýuma (kaka)nyň we Mariýa Luiza Labureniň maşgalasynda dünýä inýär. A.Dýuma diňe ýazyjy däl, eýsem ol dramaturg hemem žurnalistdir. A.Dýumanyň ogly Aleksandr hem kakasynyň adyny göterip, ol hem ýazyjy bolupdyr. Şonuň üçinem ataly-ogluň eserlerinde goşa dyrnagyň içinde “kakasy ýa-da ogly” ýaly ýazgylar ýazylypdyr. Aleksandr Dýumanyň çagalygy, ýaşlygy Wille-Kotrede geçýär. Ol ýokary bilimli bolmandyr, emma hroniki kitaplary köp okapdyr. Ol ilkinjileriň biri bolup, öz döwrüniň durmuşyndan drama ýazýar we “Antoni” diýlip atlandyrylan drama 1831-nji ýylda Port-Sen-Marten teatrynda sahnalaşdyrylýar. Dýuma 1840-njy ýylda artist Ide Ferýere öýlenýär. Emma 4 ýyldan soň, onuň bilen aýrylyşýar. Ýazyjy köp pul karz alyp, öz pullaryny hem goşup, özüniň birnäçe žurnallarynydyr teatryny döredýär. Emma bu zatlar şowsuz gutarýar, şonuň üçinem ol karzdarlaryndan gaçyp, Belgiýa gidýär. Ýazyjy 1858-1859-njy ýyllar aralygynda Sankt Peterburgda ýaşaýar. Ol Rossiýanyň owadan ýerlerne syýahat edip, şol ýerde-de “Täsirli gezelenç” atly kitabyny döredýär. Ýazyjynyň soňky “Graf Monte-Kristo” kitaby hemem “Genrih III we onuň kerwensaraýy” dramasy oňa köp üstünlik getirýär. Dýuma meşhur fransuz taryhçylarynyň eserlerini okap, olardan täsirlenip ýazan “Izabella Bawarskaýa” romanyny Fransiýanyň 15-19-njy asyrlardaky taryhy barada ýazýar. 19-njy asyrda gazetlerde Dýumanyň romanlaryna uly isleg bildirilýär. Dýumanyň “Üç muşketýor”, “Žorž”, “Ýigrimi ýyldan soň”, “Kyrk bäş” , “Gara çigildem” romanlary hasam adygandyr. Onuň köp eserleri başga dillere terjime edilip, köp eserleri sahnalaşdyryldy. Aleksandr Dýuma 1870-nji ýylda 68 ýaşynda Dýeppanyň töwereginde Pýuide aradan çykdy.