BULAÝJY TENEÇIR

BULAÝJY TENEÇIR Teneçirler otrýady Epallagidler maşgalasy Ýagdaýy. Derejesi II (EN). Ýitip barýan görnüş. Genofondy gorap saklamakda ähmiýeti. Gündogar Ortaýer deňiz görnüşi. Gysgaça beýany. Ululygy aram ýagdaýda. Örän ýeňil beden gurluşly teneçir. Ganatlary dury reňkli bolup, garamtyl uçjagazlary bar. Ýaýraýşy. Uly Balkan, Merkezi we Günorta- Günbatar Köpetdag. Türkmenistandan daşarda — Balkan ýarym adasy, Kiçi Aziýa, Eýran, Yrak, Hindistan, Kipr adalary. Ýaşaýan ýerleri. Dag derýajyklary we çeşmeler, olaryň hanasynyň ugry boýunça daşlaryň arasynda ýaşaýar. Sany we onuň üýtgemek ýagdaýy. Sany azalýar. Mör-möjek tutujy tor 100 gezek geçirilende 1–2 teneçir düşýär. Esasy çäklendiriji sebäpler. Suw howdanlarynyň hapalanmagy, dag derýajyklarynyň we çeşmeleriniň suwunyň hojalyk maksatlary üçin ulanylmagy. Biologiýasynyň aýratynlyklary. Akar suwda ýaşaýan görnüş. Uçuşy örän ir, apreliň ahyrky günleri başlanýar. Iýun-iýul aýlary has köpçülikleýin uçýar. Käbirleri awgustyň bütin dowamynda hem duş gelýär. Uly teneçirler derýalardan we çesmelerden kän uzaklaşmaýar. Liçinkalary suwuň akymynyň getiren çägesew gyrmançasynda galan daşlaryň üstünde ýaşaýar. Köpeldilişi. Iş geçirilmedi. Gorag üçin görlen çäreler. Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna (1999) girizildi. Köpetdag we Sünt-Hasardag döwlet goraghanalarynda goralýar. Gorag üçin zerur çäreler. Tutmagy gadagan etmeli. Ilat arasynda düşündiriş işlerini geçirmeli. Barlaglar boýunça teklipler. Biologiýasyny jikme-jik öwrenmeli, ýumurtga ösüş döwrüniň ylmy beýanyny bermeli. Düzüjiler: S. K. Durdyýew, А. А. Кiçiýew