Ylym we bilim

Bilimiň kesgitlemesi—Filosofiýada ulanylýan adalga kökmünde kesgitlemesi

Bilim

Bilim (nemes.d. erkenritnis, fransuz.d. corinaissonce, iňlis.d. knowledge, cognition, latyn.d. cognitio, köne.t.d. magrifet, maglumat): Umumy manyda 1. Bilme işi. 2. Bilinýän zat; bilme amalynyň netijesinde gazanylan zat. Filosofiýada haýsydyr bir zadyň bir zat hökmünde aňlanylmagy. Bu ýerde göz öňüne getirmeden tapawutlylykda bilme isleginiň ýüze çykmagy. Ylym dürli garaýyşlarda ýüze çykyp biler: 1. Ynsandaky ruhy hadysa hökmünde. 2. Akyl ýetirmegiň görnüşi hökmünde sap aňyň funksiýasy, ymtylyş (meýil bildirme “intention”) hökmünde. 3. Subýekt (bilýän) we predmetiň (bilinýän) arasyndaky baglanyşyk (bilimiň baglanyşygy). 4. Predmetiň subýektdäki simwoly, göz öňüne getirmesi, täsiri (bilimiň emele gelişi). 5. Göz öňüne getirme, janlandyrma simwolynyň predmet bilen gabat gelmekligi, sazlaşykly bolmaklygy. 6. Bilimimiziň we bilim simwolynyň predmetiň tutuş mazmunyna gabat gelmeklik meýli (bilim prosesi, bilimiň ösüşi). 7. Bilimiň başga ynsanlara ýetirilip bilinmegi, geçirilmegi, öwredilmegi netijesinde ýüze çykýan: bilimiň hasyly, bilimiň netijesi, bilimiň miwesi.