Arap dili
Arap dili (اللغة العربية — [al-lugatu-l-‘arabiyyah] 
(diňlemek)) —Afraziýa dil maşgalasynyň sami şahasyna degişli dil. Arab dili 280 million adam üçin ene dilidir we ýene 50 million adam ony ikinji dil hökmünde ulanýarlar. Ýazuwy arap elipbiýiniň esasynda. Bu dil 26 döwletiň resmi dili we Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambeýasynyň 6 sany resmi we iş dilleriniň biri. Arap dili şu ýurtlarda resmi:
Oman, Birleşen Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Bahreýn, Kuweýt, Saud Arabystany Patşalygy (SAP), Yrak, Ýemen, Iordaniýa, Siriýa, Lübnan, Ysraýyl, Müsür, Sudan, Eritreýa, Jibuti, Somaliýa, Somaliland, Komor adalary, Libiýa, Çad, Tunis, Jezair, Fas, Günbatar Sahara, Muritaniýa.
| Arapça العربية Al-arabiyya | ||
|---|---|---|
| Aýdylyş: | [arabiyya] | |
| Gürlenilýär: | Saud Arabystan, Müsür | |
| Jemi gürleýän sany: | ≈240 million adam | |
| Dil maşgalasy: | Semit dili Arapça | |
| Ýazylyş düzgüni: | Arap elipbiýi (Arap harfy) | |
| Resmi ýagdaýy | ||
| Resmi dil: | Saud Arabystan, Müsür, ... | |
| Sazlaýjy: | Organisation of Islamic Cooperation | |
| Dil kod | ||
| ISO 639-1: | ar | |
| ISO 639-2: | ara | |
| ISO 639-3: | ara | |
| Bellik: IPA fonetik simwollary Unicode görnüşinde bu sahypada bolmagy mümkin. | ||
Hat ýazuwEdit
Arapça hat sagdan çepe ýazylýar. Arapçada baş harp ýok, ýagny adamyň ady bolsun ýa-da şoňa meňzeş uly ýazylýan harplaryň hemmesi şol bir deňlikde ýazylýar. Arap dilinde (ـه — h) we (ـة — t) harplar haýsy hem bolsa sözüň ýa-da sözlemiň iň soňky sözüniň soňunda gelse ol harpa we yzynda duran çekimlä ses berilmeýär.
Mysal üçin:
Arap dilinde sözlemde haýsy sözüň başynda ٱلـ — äl bar bolsa, onda şol sözüň öňündäki söz bilen birikdirilip okalýar. Ýagny başdaky [ä] harpy taşlanyp, öňdäki sözüň soňky çekimlisi okalýar. Meselem:
- (بِسْمِ ٱللَّهِ — Bismillä).
Eger-de (◌ّ — şäddä) [äl]-iň yzynda bar bolsa, onda [äl] hem taşlanyp L harpa derek şäddäniň duran harpy okalýar. Meselem:
- إِذَا ٱلشَّمۡسُ كُوِّرَتۡ — izäş şämsu kuwwiråt — Gün düýrülip, gatlanan wagty![1]
HarplykEdit
| Arap harplygy[2] | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| № | Harfyň ady |
Berýän sesi |
Harpyň sözdäki ýeri | |||
| soňynda | ortasynda | başynda | aýratynlykda | |||
| 1 | älif | ä, a | ـا | ـا | ا | ا |
| 2 | bä | b | ـب | ـبـ | بـ | ب |
| 3 | tä | t | ـت | ـتـ | تـ | ت |
| 4 | sä | s | ـث | ـثـ | ثـ | ث |
| 5 | jim | j | ـج | ـجـ | جـ | ج |
| 6 | hä | h | ـح | ـحـ | حـ | ح |
| 7 | ho | h | ـخ | ـخـ | خـ | خ |
| 8 | däl | d | ـد | ـد | د | د |
| 9 | zäl | z | ـذ | ـذ | ذ | ذ |
| 10 | roa | r | ـر | ـر | ر | ر |
| 11 | zäý | z | ـز | ـز | ز | ز |
| 12 | sin | s | ـس | ـسـ | سـ | س |
| 13 | şin | ş | ـش | ـشـ | شـ | ش |
| 14 | sod | s | ـص | ـصـ | صـ | ص |
| 15 | dzod | dz | ـض | ـضـ | ضـ | ض |
| 16 | to | t | ـط | ـطـ | طـ | ط |
| 17 | zo | z | ـظ | ـظـ | ظـ | ظ |
| 18 | ‘aýn | ‘ | ـع | ـعـ | عـ | ع |
| 19 | g‘åýn | g | ـغ | ـغـ | غـ | غ |
| 20 | fä | f | ـف | ـفـ | فـ | ف |
| 21 | kof | k | ـق | ـقـ | قـ | ق |
| 22 | käf | k | ـك | ـكـ | كـ | ك |
| 23 | läm | l | ـل | ـلـ | لـ | ل |
| 24 | mim | m | ـم | ـمـ | مـ | م |
| 25 | nun | n | ـن | ـنـ | نـ | ن |
| 26 | hä | h | ـه | ـهـ | هـ | ه |
| 27 | wäw | u, w | ـو | ـو | و | و |
| 28 | ýä | i, ý, y | ـي | ـيـ | يـ | ي |
Çekimli belligiEdit
Hereket ýa-da häräkä (arap. حَرَكَة) — adatça arap harplarynda beýle çekimli goýulmaýar. Diňe Kuranda şuňa meňzeşlerde goýulýar. Sebabi araplardan beýlekiler olary onsuz okap bilmeýär, we ol sözler çekimli goýulmanda başga many berip bilýär.
KalligrafEdit
.jpg)
Arap sanlaryEdit
Arap sanlary latyn sanlary ýaly tertipde ýazylýar. Meselem: 10 — ١٠
531 — ٥٣١
| Sanlar | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| latyn | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| arap | ٠ | ۱ | ۲ | ٣ | ٤ | ٥ | ٦ | ٧ | ۸ | ٩ |
| pars | ٠ | ۱ | ۲ | ٣ | ۴ | ۵ | ۶ | ٧ | ۸ | ٩ |
UnicodeEdit
Aşakda goşmaça harplar we simbollar görkezlen.
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | ||
| 0600 | | | | | ؋ | ، | ؍ | ؎ | ؏ | ||||||||
| 0610 | ؐ | ؑ | ؒ | ؓ | ؔ | ؕ | ؛ | ؞ | ؟ | ||||||||
| 0620 | ء | آ | أ | ؤ | إ | ئ | ا | ب | ة | ت | ث | ج | ح | خ | د | ||
| 0630 | ذ | ر | ز | س | ش | ص | ض | ط | ظ | ع | غ | ||||||
| 0640 | ـ | ف | ق | ك | ل | م | ن | ه | و | ى | ي | ً | ٌ | ٍ | َ | ُ | |
| 0650 | ِ | ّ | ْ | ٓ | ٔ | ٕ | ٖ | ٗ | ٘ | ٙ | ٚ | ٛ | ٜ | ٝ | ٞ | ||
| 0660 | ٠ | ١ | ٢ | ٣ | ٤ | ٥ | ٦ | ٧ | ٨ | ٩ | ٪ | ٫ | ٬ | ٭ | ٮ | ٯ | |
| 0670 | ٰ | ٱ | ٲ | ٳ | ٴ | ٵ | ٶ | ٷ | ٸ | ٹ | ٺ | ٻ | ټ | ٽ | پ | ٿ | |
| 0680 | ڀ | ځ | ڂ | ڃ | ڄ | څ | چ | ڇ | ڈ | ډ | ڊ | ڋ | ڌ | ڍ | ڎ | ڏ | |
| 0690 | ڐ | ڑ | ڒ | ړ | ڔ | ڕ | ږ | ڗ | ژ | ڙ | ښ | ڛ | ڜ | ڝ | ڞ | ڟ | |
| 06A0 | ڠ | ڡ | ڢ | ڣ | ڤ | ڥ | ڦ | ڧ | ڨ | ک | ڪ | ګ | ڬ | ڭ | ڮ | گ | |
| 06B0 | ڰ | ڱ | ڲ | ڳ | ڴ | ڵ | ڶ | ڷ | ڸ | ڹ | ں | ڻ | ڼ | ڽ | ھ | ڿ | |
| 06C0 | ۀ | ہ | ۂ | ۃ | ۄ | ۅ | ۆ | ۇ | ۈ | ۉ | ۊ | ۋ | ی | ۍ | ێ | ۏ | |
| 06D0 | ې | ۑ | ے | ۓ | ۔ | ە | ۖ | ۗ | ۘ | ۙ | ۚ | ۛ | ۜ | | ۞ | ۟ | |
| 06E0 | ۠ | ۡ | ۢ | ۣ | ۤ | ۥ | ۦ | ۧ | ۨ | ۩ | ۪ | ۫ | ۬ | ۭ | ۮ | ۯ | |
| 06F0 | ۰ | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۺ | ۻ | ۼ | ۽ | ۾ | ۿ |
KlaweturaEdit
Şeýle-deEdit
BellikEdit
- ↑ Kuran sura №81, aýat №1.
- ↑ https://elar.urfu.ru/bitstream/10995/55423/1/978-5-7996-2181-0_2017.pdf
SalgylanmalarEdit
- https://en.wikipedia.org/wiki/Arabic
- https://ru.wikipedia.org/wiki/Арабский_язык
- https://tk.wiktionary.org/wiki/Category:Arap_dili
| Wikimedia Commonsda Arap dili bilen bagly medýa faýllary tapyp bilersiňiz. |
GoşmaçaEdit
- Арабский алфабит FREE.apk
- Арабско-русский словарь.apk[permanent dead link]
- Арабский перед тобой.apk[permanent dead link]
- My Arabic numbers.apk
 |
Bu sami dili makala ownuk makaladyr. Ony üýtgetmek hem-de ösdürmek arkaly Wikipediýaga kömek edip bilersiňiz. |