Syýasat

Syýasat ýa-da politika, döwlet işlerini kadalaşdyrmak we dolandyrmak sungatyna aýratyn garaýyş ýa-da düşünmek. ^[1]

Etimologiýa

"Syýasat" sözi arapça " At oturan " sözi bilen baglanyşykly. "Atkarma" (syýasat, dolandyryş) we "Atkarmak" (syýasaty ýöretmek, dolandyrmak, ýerine ýetirmek, üstünlik gazanmak) sözleri türk dillerinde we kökünden gelip çykan -At- meňzeş manylara eýe. ^[2] ^[3] Bu nukdaýnazardan "Syýasat" (we "Atkarma") sözi aslynda aty dolandyrmagy aňladýar.

Baglanyşyklar

Osman türk dilinde bu manylardan başga-da soltan tarapyndan dolandyrylýan ölüm jezasyny aňladýar. Aslynda, Yslam jemgyýetçilik kanunlarynyň möhüm elementi bolan "syýasy ganhorluk" hökümdaryň türk-yslam döwlet teoriýasyndaky ygtyýaryna baglylykda emele geldi. Şoňa görä-de, syýasy ganhorluk, iň umumy kesgitlemesinde, yslam hökümdarynyň mutlak ygtyýaryna esaslanyp berlen iň agyr jeza. Bu düşünje, monarh tarapyndan ýurduň administrasiýasynyň we syýasat zerurlyklarynyň talaby hökmünde berlen ölüm jezasydyr. Bu düşünje yslam jemgyýetçilik kanunlarynda, esasanam Osman döwletiniň tertibinde şeýle bir ornaşypdyr welin, syýasat sözi asyl manysyndan başga-da köp ulanylanda hökümdaryň ölüm jezasyna degişlidir. ^[4]

Gresiýanyň syýasy durmuşynda, beýleki tarapdan, syýasat " polis " ýa-da döwlete degişli işler hökmünde kesgitlenildi. ^[5] Syýasatşynaslyk (syýasat) syýasy hereketleri we häkimiýete eýe bolmak we peýdalanmagy öwrenýär.

Syýasat, jemgyýetiň halk baradaky ähli işidir. ( Aristotel )

Çeşmeler

↑ Türk Dil Kurumu - Büyük Türkçe Sözlük
↑ Ana Türkçede Zetasizm ve Sigmatizm1, Talât Tekin, Zetacism and Sigmatism in Proto-Turkic” Acta Orientalia Hungaricae XXII-1, 1969: 51-80
↑ İbrayım Yusupov'un "Belgigindi Buzba Sen" Adlı Şiir Kitabındaki Şiirlerin Dil ve Üslup Bakımından İncelenmesi, İsmail Yıldız, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tesz Danışmanı: Prof. Dr. Ceyhun Vedat UYGUR, Temmuz 2012, Denizli (Şiirler içerisindeki örneklerle birlikte Sayfa 189'da Karakalpak Türkçesi içerisindeki "atqar-, f. ağırlamak; kendisine verilen işi yerine getirmek, çalışmak" manalarına da yer verilmiştir.)
↑ Ahmet Mumcu, “Osmanlı Devletinde Siyaseten Katl” Archived 2018-04-20 at the Wayback Machine
↑ Temel Britannica ansiklopedisi, 10. Basım, Ana Yayıncılık, İstanbul, 1993; 15. Cilt, s. 288. ISBN 975-7760-02-01

[1] Türk Dil Kurumu - Büyük Türkçe Sözlük

[2] Ana Türkçede Zetasizm ve Sigmatizm1, Talât Tekin, Zetacism and Sigmatism in Proto-Turkic” Acta Orientalia Hungaricae XXII-1, 1969: 51-80

[3] İbrayım Yusupov'un "Belgigindi Buzba Sen" Adlı Şiir Kitabındaki Şiirlerin Dil ve Üslup Bakımından İncelenmesi, İsmail Yıldız, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tesz Danışmanı: Prof. Dr. Ceyhun Vedat UYGUR, Temmuz 2012, Denizli (Şiirler içerisindeki örneklerle birlikte Sayfa 189'da Karakalpak Türkçesi içerisindeki "atqar-, f. ağırlamak; kendisine verilen işi yerine getirmek, çalışmak" manalarına da yer verilmiştir.)

[4] Ahmet Mumcu, “Osmanlı Devletinde Siyaseten Katl” Archived 2018-04-20 at the Wayback Machine

[5] Temel Britannica ansiklopedisi, 10. Basım, Ana Yayıncılık, İstanbul, 1993; 15. Cilt, s. 288. ISBN 975-7760-02-01

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]