Wikipediýa

Gadyr gijesi

Gadyr gijesi ( arap. لیلة القدر‎‎لیلة القدر (Laylat al-Qadr) ‎‎), türkmençe Perman gijesi[2],Sogap gijesi,[3] Ýazgytlaryň ýazylýan gijesi,[4] ýa-da Sogaplaryň hasaplanýan gijesi, Yslam dinine uýýanlar tarapyndan Gurhanyň  Mu­ham­met py­gam­bere goýberilen güni diýilip hasaplanylýar.[5] Bu gün Remezan aýynyň soňky on güniniň içinde bir gün hasaplanýar. Musulmanlar Allanyň rehim edýän, özleriniň günälerinden bagyşlanýan, dilegleriniň kabul bolýan, Jebraýyl perişdäniň Gurhan kitaby ýere getiren güni diýip hasaplaýarlar. 

Gadyr gijesi
Полное имя {{{chyra}}}
Beýleki atlary Sogap gijesi, ýazgyt gijes [1]
Nyşanlary Musulmanlar
Görnüşi Yslam
Ähmiýeti Gurhanyň dünýä indiren gijesi;
Perişdeleriň ýere gelmegi we ýazgytlaryň olara beýan edilýän gijesi;
1000 aýdan haýyrly gije
Wagt Her ýyl tapawutly
Kanunlary Tarawa, Gurhan okamak, Duga-dileg etmek, Zikir etmek

Gurhanyň Muhammet pygambere goýberilmegi düzet

Käbir teswirçiler Gurhan kitaby Muhammet pygambere 2 gezek goýberildi diýip çaklaýarlar; bir bölegi 'Gadyr gijesinde' Jebraýyl perişdäniň üsti bilen we beýleki bölegi 23 ýylyň dowamynda. [6] Ýöne käbir teswirçiler bolsa kitabyň esasy bölegi şol gijede gelenligini soňra bolsa aýat-aýat bolup Muhammet pygambere gelenligine ynanýarlar. Aýatlar ilkinji gezek Mekkäki Nur dagynyň Hyra gowagynda 610-njy ýylda Jebraýyl perişdäniň üsti bilen Muhammet pygambere indirilýär. Ilkinji süre Alak süresi(arapça العلق).(Çeşme görkezilmeli)

Sene düzet

Gijäniň takyk wagty Gurhanda aýylmaýar.[7][8]

Sünni Musulmanlar düzet

Musulman döwletlerde we dünýädäki Sünni jemgyýetinde Gadyr gijesi Remezan aýynyň soňky 10 günüň içinde täk bir gije diýilip hasaplanylýar. (21-nji, 23-nji, 25-nji, 27-nji ýa-da 29-njy) . Köp däplere görä Gadyr gijesi Remezan aýynyň 27-si diýilip kabul edilýär.[9][10]

27-nji Remezan Milady kalendary[11]
1438 22 Iýun 2017
1439 11 Iýun 2018

Şaýy Musulmanlary düzet

 
Eýranda Gadyr gijesi
 
Eýranda Jamkaran Metjidinde Gadyr gijesi

Şaýylar hem Gadyr gijesini Remezan aýynyň soňky 10 güniň täk gijesi  ýöne esasy 19-njy, 21-nji, 23-nji Remezan aýy hasaplaýarlar. Aýratyn hem 23-nji Remezan has möhüm gün diýip kabul edilýär.  Şaýy  ynanjyna görä Hezreti Ala 19-njy Remezanda 'Kufa Uly metjitinde' mihrapda namazda wagty hüjüm edilýär we 21-nji Remezanda aradan çykýar. 

23-nji Remezan Milady senenamasy
1436 10 Iýul 2015
1437 27 Iýun 2016 [12]
1438 18 Iýun 2017[13]
1439 8 Iýun 2018[14]

Gurhanda Gadyr gijesi düzet

Gurhanda Gadyr gijesi hakynda Gadyr süresinde(Türkmençe ýazylşyny barlamaly) aýdylyp geçilýär.(aşakdaky terjime çekişmede barlanmaly)

  1. Şüphesiz biz Gurhany gadyr gijesinde indirdik.
  2. Gadyr gijesi näme, nireden bilýäňiz?
  3. Gadyr gijesi müň aýdan haýyrlydyr.
  4. Bu gijede, Rebleriň rugsady bilen melekler we Ruh(Jebraýyl), her iş üçin inerler-de inerler. 
  5. Ol gijede esenlik dolydyr. Tä garaňkylyk batýança.

Surah 97 (Gadyr süre), Aýat 1–5[15]

Türkmenistanda Gadyr gijesi düzet

Türkmenistanda adatça her ýylyň gadyr gijesinde “Iş kesilenleriň mukaddes Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakyndaky” karar esasynda türkmen jemgyýetiniň hem-de her bir maşgalanyň agzybirligini we bitewüligini has-da pugtalandyrmak maksady köp sany tussag(köplenç 1000 çemesi)tussaglykdan boşadylýar.[16][17][18]

Çeşmeler düzet

  1. ↑ Britannica Guide to the Islamic World. Encyclopaedia Britannica, Inc. 2009. ISBN 9781593398491. Retrieved 2 June 2017. 
  2. ↑ Halim, Fachrizal A. (2014). Legal Authority in Premodern Islam: Yahya B Sharaf Al-Nawawi in the Shafi'i School of Law. Routledge. p. 15. ISBN 9781317749189. 
  3. ↑ Daneshgar, Majid; Saleh, Walid (10 November 2016). Islamic Studies Today: Essays in Honor of Andrew Rippin. BRILL. ISBN 9789004337121. 
  4. ↑ A. Beverley, James (2011). Melton, J. Gordon, ed. Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations [2 volumes]: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations. ABC-CLIO. ISBN 9781598842067. Retrieved 2 June 2017. 
  5. ↑ Halim, Fachrizal A. (20 November 2014). Legal Authority in Premodern Islam: Yahya B Sharaf Al-Nawawi in the Shafi'i School of Law. Routledge. ISBN 9781317749189. Retrieved 31 May 2017. 
  6. ↑ Staff. "Qadr night from the view point of Allamah Tabtabaei". Allamah Tabtabaei University. Archived from the original on 3 July 2016. Retrieved 12 June 2016. 
  7. ↑ Islam and state in Sumatra: a study of seventeenth-century Aceh. p.128.
  8. ↑ Marjo Buitelaar. Fasting and feasting in Morocco: women's participation in ramzan. p.64
  9. ↑ Night of 27 Ramadan
  10. ↑ Mohammad Younes, Arefi. "The importance of Qadr night and the secret behind it's being hidden". The message of Woman (in farsi). Archived from the original on 13 August 2016. Retrieved 12 June 2016. CS1 maint: Unrecognized language (link) Mohammad Younes, Arefi. "The importance of Qadr night and the secret behind it's being hidden". The message of Woman (in farsi). Archived from the original on 13 August 2016. Retrieved 12 June 2016. 
  11. ↑ http://www.calendarlabs.com/holidays/islam/laylat-al-kadr.php
  12. ↑ "Calendar center of Geophysics institute of Tehran University, 1395 Calendar" (PDF) (in Persian). Archived from the original (PDF) on 18 October 2017. Retrieved 12 June 2016. 
  13. ↑ "Calendar center of Geophysics institute of Tehran University, 1396 Calendar" (PDF) (in Persian). Archived from the original (PDF) on 25 July 2018. Retrieved 12 June 2016. 
  14. ↑ "Calendar center of Geophysics institute of Tehran University, 1397 Calendar" (PDF) (in Persian). Archived from the original (PDF) on 2018-07-29. 
  15. ↑ Gurhan 97:1–5
  16. ↑ "Türkmenistanyň Prezidenti Gadyr gijesi mynasybetli günä geçmek hakyndaky Permana gol çekdi". Archived from the original on 2020-09-25. Retrieved 2021-08-05. 
  17. ↑ "President of Turkmenistan congratulates compatriots on the Night of Power". Archived from the original on 2020-02-22. Retrieved 2021-08-05. 
  18. ↑ Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow “Iş kesilenleriň mukaddes Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakyndaky” Permana gol çekdi[permanent dead link]
Çeşmesi: "https://tk.wikipedia.org/w/index.php?title=Gadyr_gijesi&oldid=235028"