Hinjiýan Uýgur Awtonom Etraby

Hinjiýan uýgur awtonom etraby[4] (uýg. شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى; , Xinjang Uyĝur Aptonom Rayoni; Hytaýça: 新疆维吾尔自治区; pinýin: Xīnjiāng Wéiwú’ěr Zìzhìqū ) Demirgazyk-günbatar ýerleşýän welaýat derejesindäki Hytaýyň awtonom etraby. Bu etrap Hytayň adminstatiw bölüniş boýunça iň uly we dünýäniň 8-nji etraby. Bu etrabyň umumy meýdany 1.6 million km2.[1] Hinjiýan welaýaty Hytaý bilen Hindistanyň arasyndaky baýlaşylmadyk Akaý Çin teretoriýasyny öz içine alýar. Hinjaýan etraby Mongoliýa, Russiýa, Gazagystan,Gyrgyzstan, Täjikistan,Owganystan,Päkistan we Hindistan döwletleri bilen araçäkleşýär. Karakoram, Kunlun daglary, Tiýan Şan daglary etrap serhediniň uly bölegini tutýar we etrabyň olar günbatar we günorta tarapynda ýerleşýär. Hinjiýan Tibet Awtonom Etraby we beýleki Gansu we Kingaý welaýatlary bilen araçäkleşýär. Taryhda Beýik Ýüpek ýolynyň başlanýan ýeri hasaplanýar.Ýakyn onýyllyklarda bu ýerde nebit we mineral reserwler tapyldy we Hinjiýan etraby Hytaýyň iň köp tebigy gaz çykarýan etrabydyr.

Hinjiýan uýgur awtonom etraby

شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى
新疆维吾尔自治区
—  Awtonom etrap  —
Ady transcription(s)
 - Hytaýça 新疆维吾尔自治区
(Xīnjiāng Wéiwú'ěr Zìzhìqū)
 - Bellik XJ /      (Pinýin: Xīn)
 - Uýgurça شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى
 - Uýgur Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni
Kartada Hinjiýan uýgur awtonom etrabynyň ýerleri görkezilen
Kartada Hinjiýan uýgur awtonom etrabynyň ýerleri görkezilen
Kartada Hinjiýan uýgur awtonom etrabynyň ýerleri görkezilen
Named for
  • xīn ("täze")
  • jiāng ("Serhet" ýa-da "araçak")
Paýtagty
(we uly şäheri)
Ürümçi
Government
 - Başlygy Çen Kuwanýuwo
 - Başlyk Şöhrat Zakir
Area [1]
 - Total
Population (2010)
 - Total 21,815,815
 - Estimate (2015) 23,600,000
Demografiýasy
 - Etnika
span style="padding-left: 0.5em;"> toparlar
 - Diller
span style="padding-left: 0.5em;"> 
we dialektler
JIÖ (2016) Ýuan 961 milliard
$ 144 Milliard (Hytaýda 25-nji)
 - jan başyna Ýuan 40,756
Ş 6,137 (Hytaýda 25-nji)
AÖI (2014) 0.718[3] (high) (27th)
Website Hinjiýan uýgur awtonom etraby

Adminstratiw bölünişi düzet

Hinjiýanyň adminstratiw bölünişi
 

     geňeşlikler      şäher ýerleri

Nr.[5] Türkmençe ady Uýgurça Uýgur latyn ýazuwy
Hytaýça Pinýin Meýdany km2[6] Ilat sany 2010[7] Ýer Bölüniş[8]
Hytaýyň sebitleri etraplary awtonom etraplary etrap hukukly şäherler
  650000 Hinjiýan uýgur
awtonom etraby
شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni
Xinjang Uyĝur Aptonom Rayoni
新疆维吾尔自治区 Xīnjiāng Wéiwú'ěr Zìzhìqū 1664900.00 21,813,334 Ürümçi 13 62 6 24
1 650100 Ürümçi ئۈرۈمچى شەھىرى Ürümchi Shehiri
Ürümqi Xäĥiri
乌鲁木齐市 Wūlǔmùqí Shì 13787.90 3,110,280 Tiýanşan etraby 7 1
2 650200 Karamaý قاراماي شەھىرى Qaramay Shehiri
K̂aramay Xäĥiri
克拉玛依市 Kèlāmǎyī Shì 8654.08 391,008 Karamaý sebiti 4
3 650400 Turpan تۇرپان شەھىرى Turpan Shehiri
Turpan Xäĥiri
吐鲁番市 Tǔlǔfān Shì 67562.91 622,679 Gaoçan sebti 1 2
4 650500 Hami قۇمۇل شەھىرى Qumul Shehiri
K̂umul Xäĥiri
哈密市 Hāmì Shì 142094.88 572,400 Yizhuw sebti, Hami 1 1 1
5 652300 Çanži Hui
Awtonom welaýat
سانجى خۇيزۇ ئاپتونوم ئوبلاستى Sanji Xuyzu Aptonom Oblasti
Sanji Huyzu Aptonom Oblasti
昌吉回族自治州 Chāngjí Huízú Zìzhìzhōu 73139.75 1,428,592 Çanži 4 1 2
6 652700 Bortala Mongol
awtonom respublikasy
بۆرتالا موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستى Börtala Mongghul Aptonom Oblasti
Börtala Mongĝul Aptonom Oblasti
博尔塔拉蒙古自治州 Bó'ěrtǎlā Měnggǔ Zìzhìzhōu 24934.33 443,680 Bole / Bortala 2 2
7 652800 Baýingolin Mongol
awtonom welaýaty
بايىنغولىن موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستى Bayingholin Mongghul Aptonom Oblasti
Bayinĝolin Mongĝul Aptonom Oblasti
巴音郭楞蒙古自治州 Bāyīnguōlèng Měnggǔ Zìzhìzhōu 470954.25 1,278,492 Korla 7 1 1
8 652900 Aksu welaýaty ئاقسۇ ۋىلايىتى Aqsu Wilayiti
Ak̂su Vilayiti
阿克苏地区 Ākèsū Dìqū 127144.91 2,370,887 Aksu 8 1
9 653000 Gyzylsuw Gyrgyz
awtonom welaýaty
قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى Qizilsu Qirghiz Aptonom Oblasti
K̂izilsu K̂irĝiz Aptonom Oblasti
克孜勒苏柯尔克孜自治州 Kèzīlèsū Kē'ěrkèzī Zìzhìzhōu 72468.08 525,599 Artuks 3 1
10 653100 Kaşgar / Kaşi welaýaty قەشقەر ۋىلايىتى Qeshqer Wilayiti
K̂äxk̂är Vilayiti
喀什地区 Kāshí Dìqū 137578.51 3,979,362 Kaşgar / Kaşi 10 1 1
11 653200 Hotan welaýaty خوتەن ۋىلايىتى Hoten Wilayiti
Hotän Vilayiti
和田地区 Hétián Dìqū 249146.59 2,014,365 Hotan 7 1
12 654000 Ili gazak
awtonom welaýaty
ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاستى Ili Qazaq Aptonom Oblasti
Ili K̂azak̂ Aptonom Oblasti
伊犁哈萨克自治州 Yīlí Hāsàkè Zìzhìzhōu 56381.53 * 2,482,627 * Ýinin Şäheri (Gulja / Ýinin) 7 * 1 * 3 *
12a 654200 Tarbagataý welaýaty * تارباغاتاي ۋىلايىتى Tarbaghatay Wilayiti
Tarbaĝatay Vilayiti
塔城地区 Tǎchéng Dìqū 94698.18 1,219,212 Tarbagataý 4 1 2
12b 654300 Altaý welaýaty * ئالتاي ۋىلايىتى Altay Wilayiti
Altay Vilayiti
阿勒泰地区 Ālètài Dìqū 117699.01 526,980 Altaý 6 1
A 659001 Şinhezi ** شىخەنزە شەھىرى Shixenze Shehiri
Xihänzä Xäĥiri
石河子市 Shíhézǐ Shì 456.84 635,582 Honşan kiçisebiti 1
B 659002 Aral, Hinjiýan ** ئارال شەھىرى Aral Shehiri
Aral Xäĥiri
阿拉尔市 Ālā'ěr Shì 5266.00 166,205 Jinýinçuwan kiçisebiti 1
C 659003 Tumşuk ** تۇمشۇق شەھىرى Tumshuq Shehiri
Tumxuk̂ Xäĥiri
图木舒克市 Túmùshūkè Shì 1927.00 147,465 Kigankule kiçi sebiti 1
D 659004 Wujiýaçu ** ۋۇجياچۈ شەھىرى Wujyachü Shehiri
Vujyaqü Xäĥiri
五家渠市 Wǔjiāqú Shì 740.00 72,613 Renmin Road Subdistrict 1
E 659005 Beitun ** بەيتۈن شەھىرى Beatün Shehiri
Bäatün Xäĥiri
北屯市 Běitún Shì 910.50 76,300 Beýtun şäheri 1
F 659006 Tiýemenguwan şäheri ** باشئەگىم شەھىرى Bashegym Shehiri
Baxägym Xäĥiri
铁门关市 Tiĕménguān Shì 590.27 50,000 Çenku kiçisebiti 1
G 659007 Şuwanhe ** قوشئۆگۈز شەھىرى Qoshögüz Shehiri
K̂oxögüz Xäĥiri
双河市 Shuānghé Shì 742.18 53,800 Tasiýerhaý şäheri 1
H 659008 Kokdala ** كۆكدالا شەھىرى Kökdala Shehiri
Kökdala Xäĥiri
可克达拉市 Kěkèdálā Shì 979.71 75,000 Kokdala şäheri 1
I 659009 Gurumgaş/Kunýu hinjiýan ** قۇرۇمقاش شەھىرى Qurumqash Shehiri
Kurumkax Xäĥiri
昆玉市 Kūnyù Shì 687.13 47,500 Gurumgaş/Kunýu şäheri 1
     kiçi-welaýat görnüşinde bölünişi

* – Altaý welaýaty ýa-da Taçen welaýaty Altay Ili welaýatynyň gol astynda(welaýata tabyn). / Ilatyň sany Ili welaýatyna bagly Altaý we Taçen welaýatlaryň ýerlerindäki adamlarynyň sanyny öz içine almaýar.
** – Hinjiýamyň göni etrap(ilçe) adminstratiw gönüşde bölünen ýerleri

Çeşmeler düzet

  1. 1.0 1.1 "6-1 自然资源划" [6-1 Overview of natural resources] (in Chinese). Statistics Bureau of Xinjiang. Archived from the original on 22 December 2015. Retrieved 19 December 2015. 
  2. "China". Ethnologue. 
  3. 《2013中国人类发展报告》 (PDF) (in Chinese). United Nations Development Programme China. 2013. Archived from the original (PDF) on 2014-06-11. Retrieved 2014-05-14. 
  4. "The Government of Xinjiang Uygur Autonomous Region of China". Archived from the original on 2017-12-01. Retrieved 2018-06-16. 
  5. "中华人民共和国县以上行政区划代码" (in Chinese). Ministry of Civil Affairs. Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2018-06-16. 
  6. Shenzhen Statistical Bureau (深圳市统计局). [[:Şablon:Noitalic]] (in Chinese). China Statistics Print (中国统计出版社). Archived from the original on 2015-05-12. Retrieved 2015-05-29.  URL–wikilink conflict (help)
  7. shi, Guo wu yuan ren kou pu cha ban gong; council, Guo jia tong ji ju ren kou he jiu ye tong ji si bian = Tabulation on the 2010 population census of the people's republic of China by township / compiled by Population census office under the state; population, Department of; statistics, employment statistics national bureau of (2012). Zhongguo 2010 nian ren kou pu cha fen xiang, zhen, jie dao zi liao (Di 1 ban. ed.). Beijing Shi: Zhongguo tong ji chu ban she. ISBN 978-7-5037-6660-2. 
  8. Ministry of Civil Affairs (August 2014). Şablon:Noitalic (in Chinese). China Statistics Print (中国统计出版社). ISBN 978-7-5037-7130-9.