Planetalar düzet

Biologik görnüşiň gorag statusy — görnüşiň häzirki wagtdaky saklanyşynyň we geljekde saklanyp galmak ähtimallygynyň görkezijisi. Gorag statusyna baha berlende köp faktorlara üns berilýär: görnüşiň diňe bir galan sanyna däl-de, eýsem wagtyň geçmegi bilen populýasiýanyň sanynyň jemi köpelmegi ýa-da azalmagy, seleksiýanyň üstünlikli bolmagy, mälim howplar we ş.m. göz öňünde tutulýar.

Global ulgamlar düzet

Gorag statuslarynyň reýtingli iň meşhur sanawy Tebigaty goramagyň halkara bileleşiginiň (TGHB) Gyzyl kitaby bolup durýar. Ol sanawda, hem ýokaryda görkezilen ýörelgeleriň esasynda, hem-de her bir görnüşiň öz aýratynlyklary göz öňünde tutulyp kesgitlenen dokuz sany gorag kategoriýasy bar:

  1. Ýitip gidenler (iňl. Extinct, EX)
  2. Ýabany tebigatda ýitip gidenler (iňl. Extinct in the Wild, EW)
  3. Ýiti howp astyndakylar (iňl. Critically Endangered, CR)
  4. Howp astyndakylar (iňl. Endangered, EN)
  5. Ynjyk ýagdaýdakylar (iňl. Vulnerable, VU)
  6. Goramak boýunça tagallalara baglylar (iňl. Conservation Dependent, CD)
  7. Ynjyk ýagdaýa ýakynlar (iňl. Near Threatened, NT)
  8. Iň pes howp astyndakylar (iňl. Least Concern, LC)
  9. Ýeterlik maglumaty ýok (iňl. Data Deficient, DD)
  10. Howpuna baha berilmedikler (iňl. Not Evaluated, NE)

Şeýle hem düzet